ترسیب کربن و رابطه آن با برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی در خاک توده طبیعی بلوط و جنگل‌کاری‌های شهرستان ایلام

زمینه و هدف: اثرات جنگل در ذخیره کربن به‌عنوان یک روش مقرون‌به‌صرفه در کاهش گرمای کره زمین به اثبات رسیده است. هرساله در کشور ما به‌ویژه استان ایلام به‌منظور افزایش سرانه فضای سبز سطوح قابل‌توجهی از اراضی مستعد، مورد جنگل‌کاری با گونه های مختلف قرار می گیرد؛ اما اثرات این جنگل‌کاری‌ها روی ذخیره کربن خاک و ترسیب آن کم تر بررسی شده است. در این پژوهش سعی شد اثرات جنگل‌کاری‌های دست کاشت کاج تهران (pinus eldarica medw.) و سرو نقره‌ای (cupressus arizonica green.) همراه با اراضی جنگلی بلوط ایرانی (quercus brantii lindl.) اطراف روی ترسیب کربن خاک در پارک جنگلی چغاسبز شهرستان ایلام مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. همچنین، رابطه بین برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با ترسیب کربن توده‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفت.روش بررسی: برای این منظور تعداد 15 اصله درخت بلوط ایرانی و 15 درخت سوزنی برگ دست‌کشت کاج تهران و 15 درخت سرو نقره ای و مجموعاً 45 درخت به‌طور ترانسکت تصادفی انتخاب شده و نمونه های خاک در زیر تاج هر درخت در فاصله یکسان از تنه (30 تا 50 سانتی‌متری) از عمق 0 تا 30 سانتی متری خاک برداشت شد. پس از انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه و بررسی آن‌ها میزان ترسیب کربن با استفاده از میزان کربن آلی در نمونه های خاک و از طریق فرمول محاسبه شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد ترسیب کربن در خاک توده کاج تهران (55.7 تن در هکتار) به‌طور معنی‌داری بیش تر از توده سرو نقره ای (39.98 تن در هکتار) و توده بلوط ایرانی (29.45 تن در هکتار) اطراف است. نتایج آنالیز همبستگی نیز نشان داد که درصد ماده آلی، درصد نیتروژن، هدایت الکتریکی و جرم مخصوص ظاهری، به ترتیب از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر مقدار ترسیب کربن خاک در توده های مورد بررسی هستند.بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این تحقیق پتانسیل ترسیب کربن برحسب گونه های گیاهی متفاوت است، بنابراین با شناخت گونه هایی که قابلیت بیش تری جهت ترسیب کربن دارا هستند و همچنین بررسی عوامل مدیریتی که بر فرآیند ترسیب تاثیر گذار هستند می توان اصلاح و احیاء اراضی را از منظر ترسیب کربن دنبال نمود.

Carbon Sequestration and its relation with some Physical and Chemical Characteristics in Soil of Natural Oak Forest and Afforestations in Ilam County

The effects of forestry on carbon storage as a costeffective way to reduce global warming have been proven. In our country, especially in the province of Ilam, for the increase of green space per capita of significant areas of susceptible land, different types of forestry have been affected, but the effects of these forests on soil carbon storage and sequestration have been less studied. In this study, the effects of Tehran pine forest (Pinus eldarica Medw.) And silver cedar (Cupressus arizonica Green.) Along with Iranian oak (Quercus brantii Lindl) Forests on soil carbon sequestration in Choghbaz forest park of Ilam city were investigated. Examine and compare. Also, the relationship between some physical and chemical properties of soil with carbon sequestration of different soils was investigated.Method: to achieve the above goals, 15 of Quercus brantii Lindl. 15 of planted conifer Pinus eldarica Medw and 15 of Cupressus arizonica Green, totally 45 trees were selectes based on random transects and soil samples under the crown of each tree at the same distance from stem (3050 cm) at 030 depth were taken. After transferring the samples to laboratory and the relevant analysis, the amount of carbon sequestration was determined using appropriate formula by organic carbon in the soil samples.Results: The results indicated that soil carbon sequestration of Pinus eldarica Medw. (55.7 ton/ha) was significantly more than Cupressus arizonica Green (39.98 ton/ha) and Quercus brantii Lindl. (29.45 ton/ha). Their economic values for mentioned species were computed 140, 101 and 74 million rial’s respectively. The result of Correlation analysis showed that the percentages of organic matter, nitrogen, electrical conductivity and bulk density were respectively the most important factors for soil carbon sequestration.Conclusion and discussion: based on the obtained results of this study, carbon sequestration potential of different plants species is not the same. Therefore, by identifying the species which have higher capabilities for carbon sequestration and analyzing management factors affecting carbon sequestration, it is possible to advance the programs to revive the lands by carbon sequestration.