ارزیابی تناسب اراضی برای کاربری توریسم با استفاده از gis و روش ahp (مطالعه موردی شهرستان همدان)

زمینه و هدف: امروزه توریسم به عنوان یکی از منابع عمده درآمد کشور مورد توجه است به طوری که هم بر اقتصاد و درآمدزایی کشور مبدا و هم میزبان تاثیر دارد. شهرستان همدان را می‌توان یک قطب گردشگری مهم در کشور دانست. این شهرستان به لحاظ منابع طبیعی، تاریخی و فرهنگی می‌تواند مقصد مناسبی برای گردشگران  باشد. با توجه  به رشد سریع گردشگری، مدیریت توریسم و کاهش آثار منفی توسعه پایدار توریسم به یک چالش بزرگ بران مدیران و تصمیم گیران در این حوزه تبدیل شده است. روش بررسی: این مطالعه شناسایی و اولویت‌بندی نواحی مستعد توریسم شهرستان همدان با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) و تحلیل سلسله مراتبی (ahp) است. به منظور تلفیق نقشه‌های موضوعی از دو روش ترکیب خطی وزنی (wlc) و متوسط وزنی مرتب شده (owa)  که از روش‌های ارزیابی چندمعیاره به شمار می‌روند استفاده شد. معیارها و زیرمعیارها بر اساس نظرات متخصصین انتخاب شدند. در این مطالعه 7 معیار شامل شیب، جهت، فاصله از جاده، فاصله از آب، کاربری سرزمین و پوشش گیاهی استفاده شد. یافته‌ها: نتایج مربوط به نقشه نهایی بر اساس روش wlc نشان می‌دهد 15049 هکتار (5.5%) از اراضی شهرستان اولویت اول توان بسیار بالا، طبقه دوم با 114919 هکتار (41%) توان بالا، طبقه سوم 122589 هکتار (44%) توان کم و طبقه چهارم با 26292 هکتار (9.5%) توان بسیار کمی برای گردشگری دارد. بحث و نتیجه‌گیری: در نتایج هر دو روش بیش‌ترین پهنه‌های مناسب گردشگری در غرب و جنوب غرب شهرستان واقع شده‌است. مدیریت مناسب برای توسعه اکوتوریسم به منظور حفظ و نگهداری غنای زیستی در منطقه ضروری است. نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند یک منبع مفید و کاربردی در جهت برنامه‌ریزی و توسعه اکوتوریسم برای  مدیران و  تصمیم‌گیرندگان باشد.

Site Suitability Evaluation for Ecotourism Using GIS & AHP:A Case Study of Hamedan Township

Background and Objective: Today, tourism is a major source of income for many countries, and it affects the economy of both source and host countries, and in some countries this way of income is a vital importance. Hamedan Township is one of the most popular and important tourism areas of Iran. It is rich in nature, history and culture which make a favorite destination for various tourists. There are so many tourist attractions in Hamedan Township include historical, cultural and natural sites such as waterfall and mountain. Due to rapid growth of ecotourism, a challenge for the decision makers is the way of managing ecotourism in order to minimize the negative impacts for sustainable development of tourism. Method: The main objective of this study is to identify and prioritize the potential ecotourism site in Hamadan County, Iran, using Geographic Information System (GIS) and Analytic Hierarchy Process (AHP). Seven criteria including slope, aspect, distance from water, distance from road, land use, vegetation were used in this study. Criteria’s and subcriteria’s were selected according to the professional expert’s opinions. The final map of suitable areas for study area prepared using Weighted Linear Combination (WLC) and Ordered Weighted Averaging (OWA) technique in GIS environment. Findings: The results showed that 15049 ha (5/5%) of study area has first class potential (high suitable), 114919 ha (41%) has second class potential (high), 122589 ha (44%) has third class potential (low) and 26292 ha (9/9%) has four class potential (very low suitable) based on WLC method, but in both models most suitable area is located in west and southwest of township. Discussion and Conclusion: Suitable management for ecotourism development is essential in order to conserve and maintain the biological richness of the area. The results of this site selection models can be a useful reference to the ecotourism planning and development for manager and decision makers.