بررسی شرایط اکولوژیک بسترهای گلی با استفاده از جوامع ماکروبنتوز در منطقه سجافی خلیج فارس

زمینه و هدف: پهنه های آبی، قسمت اعظم سطح کره زمین را پوشانده اند و بسترشان نیز زیستگاهی بسیار متنوع را برای آبزیان فراهم می نمایند. از آن جا که جوامع بنتوزی تیپ خاصی از بستر را به عنوان زیستگاه خود انتخاب می کنند، مطالعه رسوبات بستر و موجودات زیست کننده در آن ها می تواند ما را در ارزیابی های زیست محیطی یاری دهد. این تحقیق به منظور بررسی شرایط اکولوژیک بسترهای گلی با استفاده از جوامع ماکروبنتوز در منطقه سجافی خلیج فارس انجام گردید. روش بررسی: نمونه برداری از منطقه مورد مطالعه در پاییز سال 1388 و  با 3 تکرار در هر ایستگاه جهت آنالیز دانه بندی و تعیین درصد مواد آلی رسوبات انجام شد و شناسایی موجودات ماکروبنتوز و سنجش عوامل فیزیکی شیمیایی با استفاده از نمونه بردار گرب و دستگاه hachhq40d صورت گرفت. شاخص های تنوع شانون_ وینر و سیمپسون، یکنواختی کامارگو و غنای مارگالف و منهینک محاسبه و  جهت بررسی توزیع داده ها از آزمون ناپارامتریک کولموگروف اسمیرنف، جهت مقایسه و  بررسی روابط بین شاخص های تنوع و تراکم، عوامل فیزیکی شیمیایی و پارامترهای رسوب از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه و  آزمون همبستگی اسپیرمن و جهت ارزیابی آلودگی محیطی نیز از الگوی ولچ استفاده شد. یافته ها: در مجموع 8 گروه از موجودات کف زی مشتمل بر 81 گونه شناسایی شدند که گروه های غالب ماکروبنتوزی به ترتیب شامل شکم پایان با 43.03%، پرتاران با 29.31% و دو کفه ای ها با 20.53% بودند. بیش ترین مقادیرتنوع شانون در ایستگاه 11 با مقدار 4.523 تعیین شد. هم چنین بیش ترین مقادیر شاخص های تنوع و غالبیت سیمپسون، یکنواختی کامارگو، غنای مارگالف و منهینک به ترتیب 0.948، 0.158، 0.828، 5.830 و2.830 محاسبه شد. بیش ترین و کم ترین میزان فراوانی به ترتیب 4920 و 560  عدد ماکروبنتوز در مترمربع در ایستگاه های 10 و 17 ثبت گردید. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از شاخص های اندازه گیری شده در این مطالعه که همگی موید بالا بودن تنوع گونه ای ماکروبنتوزها در بسترهای گلی منطقه سجافی می باشد، می توان به این نتیجه رسید که منطقه مورد مطالعه از پتانسیل بالای زیست محیطی در زمینه حفظ غنای ذخایر بی مهرگان بنتیک برخوردار است.

Investigating the Ecological Conditions of Muddy Substrates Using Macrobenthos Communities in Sajafi Area, the Persian Gulf

Background and Objective: The majority of the Earth’s surface is covered by water bodies whose beds provide very diverse habitats for aquatic. Since benthos communities choose particular type of bed as their habitat, study of sediments and organisms in the substrate environment can help the environmental assessments. This study was performed to assess the ecological condition of the muddy substrates using macrobenthos communities in Sajafi region of the Persian Gulf. Method: Sampling was done in fall 2009 at 20 stations with 3 replicates at each station to determine organic matter and grain size of the sediments. Measurement of water chemical and physical factors and identification of macrobenthoses were carried out using HachHQ40d and Grab devices. Diversity indices of Shannon Wiener, Simpson, Camargo uniformity, Margalef and Menhink species richness were calculated. Nonparametric KolmogorovSmirnov test was used to evaluate the distribution of the data, the oneway ANOVA and Spearman correlation tests were used to compare and evaluate the relationships among diversity and density indices, chemical and physical factors and sediment parameters, and Welch pattern was used for assessing the environmental pollution. Findings: Totally 8 groups of Benthos comprising 81 species were identified. The most frequency percent belonged to Gastropoda with 43.03%, Polychaeta with 29.31 % and Bivalvia with 20.53%, respectively. The highest value of Shannon index at station 11 was 4.523. The highest values ​​of diversity and dominance of Simpson, Camargo evenness, and Margalef and Menhink richness indices were 0.948, 0.158, 0.828, 5.830 and 2.830 respectively. The maximum and minimum values ​​of frequency were 4920 and 560 macrobenthos per square meter, at Stations 10 and 17 respectively. Discussion and Conclusion: According to the results of the measured indices, which confirmed the high diversity of macrobenthos in the muddy bed of Sajafi area, it can be concluded that the study area has a high potential to preserve the environmental richness of benthic invertebrates.