تاثیر قرق بر ترسیب کربن و برخی خصوصیات ادافیکی خاک در جنگلهای تنگ دالاب ایلام

زمینه و هدف: تغییر کاربری اراضی سبب آشفتگی اکوسیستم می‌شود و می‌تواند ذخیره کربن و جریان آن را تحت تاثیر قرار دهد، به‌ویژه تبدیل اراضی جنگلی برای مقاصد کشاورزی، چرای دام و تفرج، اثرات متعددی روی خصوصیات خاک به‌ویژه ذخیره کربن آلی خاک  دارد. هدف از این مطالعه تعیین میزان و مقایسه ترسیب کربن و خصوصیات ادافیکی خاک بین دو رویشگاه جنگلی تحت چرا و قرق 30 ساله در تنگ دالاب شهرستان ایلام بود.روش بررسی: جهت بی‌اثر کردن متغیرهای توپوگرافی، نمونه‌های خاک در دو منطقه قرق و تحت چرا، با در نظر گرفتن شرایط توپوگرافی یکسان از لحاظ جهت دامنه، ارتفاع و شیب و به روش تصادفی سیستماتیک ازهرمنطقه ازعمق صفرتا30 سانتی‌متریزمین برداشت وازهرمنطقه30 نمونه خاک جمع‌آوری گردید.یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین درصد آهک، اسیدیته  و بافت خاک بین دو منطقه قرق و قرق نشده وجود ندارد. همچنین نتایج نشان داد که میزان وزن مخصوص ظاهری و حقیقی، هدایت الکتریکی، ازت کل، فسفر، پتاسیم تبادلی، کربن آلی، ماده آلی و ترسیب کربن بین دو منطقه قرق شده و قرق نشده دارای اختلاف معنی‌دار آماری در سطح 95 درصد است.بحث و نتیجه‌گیری: مقایسه خصوصیات ادافیکی خاک در دو منطقه قرق و تحت چرا نشان‌دهنده وجود اختلاف معنی‌دار آماری برای بیش‌تر فاکتورها بود.  همچنین مقادیر ترسیب کربن در خاک منطقه جنگلی قرق شده با میزان 60.03 تن در هکتار بیش‌تر از مقادیر آن در خاک منطقه قرق نشده و تحت چرا با میزان 41.17 تن در هکتار به دست آمد. درنهایت، برای برآورد ترسیب کربن خاک، دو مدل رگرسیونی معتبر با ضریب تبیین (r2)، 0.995 و 0.998 به ترتیب برای منطقه قرق شده و قرق نشده به دست آمد.

Effect of protection on carbon sequestration and some edaphic properties of soil in Tang Dalab Forests in Ilam

Background and Objective: Land use change causes perturbation in the ecosystem and can influence the C stocks and fluxes. In particular, conversion of forests to agricultural ecosystems, grazing lands and recreational places affects various soil properties especially soil organic carbon (SOC) concentration. The objective of this study was to investigate and compare the amount of carbon sequestration and edaphic properties of soil in both grazed and 30yearold protected forest habitats in Tang Dalab forests in Ilam province.Method: To deactivate the topography variable, soil samples were taken from two areas of grazed and protected sites according to the same topographical conditions of geographical aspect, height and slope. In each area, 30 soil samples were taken from a depth of 030 cm using the randomlysystematically method.Findings: The results showed no significant difference between the percentage of lime, acidity (pH) and soil texture in the two areas. Moreover, bulk density, particle density, electrical conductivity (EC), total nitrogen (N), phosphorus (P), exchangeable potassium (K), organic carbon (OC%), organic matter (OM%) and carbon sequestration (SOC) were found to be significantly different (95%) in the two areas statistically.Discussion and Conclusion: Comparison of the edaphic properties of soil in grazed and protected sites showed a significant difference among most of the studied factors. Also The amount of soil carbon sequestration is higher in the protected forest area (60.03 ton/ha) than in the grazed forest area (41/17 ton/he). Finally, two authentic regression models with R2=0.995 and R2=0.998 were obtained in the protected and the grazed areas, respectively, for estimating soil carbon sequestration.