بررسی وضعیت محتوای زیست محیطی موجود در کتاب های درسی علوم تجربی دوره آموزش عمومی

زمینه و هدف: آموزش محیط زیست، درسی برای زندگی است. این نکته بدین معناست که آموخته ها و اندوخته های زیست محیطی ما   باید به عمل تبدیل شده و در زندگی روزمره و رفتار فردی و اجتماعی ما بازتاب یابد. آنچه دراین زمینه قابل تامل است نقش و اثری است که نظام های آموزشی در آموزش رفتارهای زیست محیطی از همان روزهای آغازین آموزش رسمی از طریق محتوا و کتاب درسی باید مدنظر قرار دهند. لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی محتوای کتاب های درسی علوم تجربی دوره آموزش عمومی از لحاظ توجه به معضلات زیست محیطی و حفاظت از محیط زیست  است. روش بررسی: به این منظور کتاب های درسی علوم تجربی 8 سال دوره آموزش عمومی در سال تحصیلی 9392 با روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: در این بررسی با استفاده از ابزار فهرست وارسی، تحلیل محتوا که شامل هفت مولفه اصلی معضلات زیست محیطی (هوا، آب، خاک وصوت)، حفاظت منابع طبیعی، تفکیک زباله و بازیافت آن و نقش انسان در محیط زیست و 93 مولفه فرعی مورد بررسی قرار گرفت. پایایی این ابزار توسط کارشناسان صاحب نظر1/90 درصد به دست آمده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که بیش ترین توجه در کتاب علوم تجربی پایه هفتم و کم ترین توجه در کتاب علوم تجربی سوم ابتدایی نسبت به معضلات زیست محیطی شده است. به طور کلی در کتاب های علوم تجربی بیش ترین توجه به نقش انسان در محیط زیست وکم ترین توجه به آلودگی صوتی شده است.

Studying the status of the existing environmental content of sciences textbooks in the general education course

Background and Objective: Environmental education is a lesson for life. This means that environmental lessons must become practical in the social and individual behavior and daily life. What is noteworthy is the role of education system in teaching the environmental behavior through the textbooks from the early days of formal education. Thus, the purpose of this study is to check the content of textbooks general education with a focus on environmental problems and protecting the environment.   Method: For this purpose, an eight volume textbook of experimental science of general educational courses for 8 grades were examined through content analysis in 2013 and 2014. Findings: In this study, using content analysis which has seven main components of environmental problems (air, water, soil and noise), protection of natural resources, waste separation and recycling, the role of human in the environment and 93 subcomponent have been examined. The reliability of these tools was obtained to be 90.1% by experts. Discussion and Conclusion: The findings indicated that the highest and the lowest attention to environmental issues in basic science textbooks have been payed to grade seven and grade three, respectively. In general, human role in environment received the highest attention and noise pollution received the lowest attention in the basic science textbooks.