مدل‌سازی اثرات احتمالی لایروبی کانال خزینی بر زمان تجدیدپذیری آب در خلیج گرگان، جنوب شرق دریای کاسپی

زمینه و هدف: زمان تجدیدپذیری آب از شاخص های مهم جهت برآورد میزان سلامتی بوم سازگان های دریایی محسوب می گردد. کانال خزینی دومین راه ارتباطی خلیج گرگان با دریای کاسپی بوده است که در سال های اخیر با کاهش سطح تراز آب دریا و رژیم رسوب گذاری مسدود گردیده است. در این پژوهش جهت مدل سازی اثرات احتمالی لایروبی کانال خزینی بر زمان تجدیدپذیری آب در خلیج گرگان نسبت به اجرای به هنگام دو ماژول هیدرودینامیکی و انتقالپخش مدل دو بعدی مایک21 اف ام اقدام گردیده است. روش بررسی: مدل سازی ها بر روی دو شبکه بی ساختار مثلثی، تحت دو شرایط مرزی باز مختلف و با در نظر گرفتن تنش باد، نوسان آب در دهانه آشورآدهبندرترکمن و کانال خزینی، ورودی رودخانه ها، بارش و تبخیر در طی دوره شاخص اجرا گردید. به منظور تعیین میزان ضریب پخش در خلیج گرگان نسبت به مدل سازی شوری با استفاده از ماژول انتقال پخش مدل مایک 21 اف ام اقدام گردید. یافته ها: نتایج مدل سازی دو بعدی شوری نشان داد که بهترین ضرایب پخش در خلیج گرگان معادل 350 متر مربع بر ثانیه می باشد. نتایج محاسبه میزان تجدیدپذیری کل آب در خلیج تحت شرایط انسداد کانال خزینی معادل 54 روز و لایروبی کانالی به عرض 170 متر معادل 41 روز بود. بحث و نتیجه گیری: مناسب ترین زمان برای مدل سازی زمان تجدیدپذیری آب در خلیج گرگان، آغاز روند رو به افزایش درون سالیانه سطح آب در دریای کاسپی می باشد. مقادیر تجدیدپذیری به رژیم هیدرودینامیک و ضریب پخش شوری در خلیج گرگان وابسته می باشد. با توجه به الگوی پادساعت گرد گردش عمومی آب در خلیج گرگان لایروبی کانال خزینی می تواند زمان تجدیدپذیری کل را تا 13 روز کاهش دهد.