مدل سازی ارزیابی کیفیت زیست محیطی هوا با استفاده از منطق فازی در منطقه ویژه اقتصادی و انرژی پارس(مطالعه موردی در مناطق عسلویه، بیدخون و شیرینو)

زمینه و هدف: با توجه به توسعه فازهای مختلف پتروشیمی و پالایش گاهی در مجتمع گازی پارس و به تبع آن افزایش معضلات زیست محیطی ناشی از آن علی الخصوص و تاثیر بر هوای منطقه، انجام مطالعات دانش بنیان، دقیق و کارآمد در زمینه ارزیابی و مدیریت محیط­زیست این مناطق حایز اهمیت می باشد. روش بررسی: در این مطالعه به ارزیابی کیفیت زیست محیطی هوای منطقه ویژه اقتصادی و انرژی پارس در سال 2013 و 2014 با استفاده از منطق فازی پرداخته شده است. منطق فازی بر خلاف منطق کلاسیک (ارسطویی) که دو ارزشی (صفر یا 1) است، دارای بازه تغییرات بین صفر تا یک می باشد. در منطق چند ارزشی فازی می توان با متغیرهای زبان شناختی و داده های کیفی و کمی زیست محیطی، کیفیت و ریسک زیست محیطی را ارزیابی نمود.  شاخص فازی کیفیت هوا faqi در مطالعه موردی از دو سامانه استنتاج فازی 1)کیفیت هوای معیار aqi شامل: ازن o3، ذرات معلق pm2.5، کربن مونواکسید co، دی اکسید نیتروژن no2 و دی اکسید سولفور so2 و 2) کیفیت هوای خاص btexhqi شامل سولفید هیدروژن h2s، بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن تشکیل شده است. ضرایب وزنی در سامانه­ها با بهره جویی از مطالعات پیشینه تحقیق، آنالیز حساسیت و قضاوت های کارشناسان محیط زیست به دست آمده­اند. یافته‌ها: آلاینده­های موثر در بالا بردن ریسک زیست محیطی، so2 آلاینده مسوول در aqi و تولوئن آلاینده مسوول در btexhqi، تعیین شده است. به عنوان نمونه شاخص های فازی کیفیت زیست محیطی هوای شهر عسلویه در سال 2013 معادل 201 (خیلی ناسالم) و در سال 2014 معادل 173 (ناسالم) محاسبه شده­اند. بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج تحقیق، می توان روند رو به بهبود، شاخص های کیفیت و ریسک زیست محیطی را در محدوده مورد بررسی مشاهده نمود که این امر از جمله مهم ترین دستاوردهای سامانه های مدیریت 14001 iso و hse_ms به شمار می رود.

Modeling environmental air quality assessment using fuzzy logic in the Pars Special Economic Energy Zone (Case study: Assaluyeh, Bidkhon and Shirino regions)

Background and Objective: Considering the increasing development of gas and oil industries in Pars Gas Complex and consequently the increasing environmental problems, especially impacts on air quality, conducting knowledgebase and efficient studies for assessment and management of environmental issues in such region are of high importantance. Method: In this study, environmental air quality at the Pars Special Economic Energy Zone was evaluated using fuzzy logic in 2013 and 2014. In contrary to classical crisp logic, fuzzy logic is a highly vaulted logic in which variable vary between 0 and 1. In fuzzy logic, it is possible to assess the quality and environmental risk using qualitative (linguistic) and quantitative variables. Two fuzzy inference systems were constructed respectively based on air quality index (AQI) and Benzene, Toluene, Ethyl Benzene, Xylene and H2S Quality index (BTEXHQI) to obtained the fuzzy air quality index (FAQI) in this study. Weighted rules in fuzzy inference system were calculated based on previous studies, sensitively analysis and environmental expert opinions. Findings: Results show that SO2 and Toluene are the agent pollutant in fuzzy inference systems based on AQI and BTEXHQI, respectively. For instance, fuzzy index of environmental air quality of Assaluyeh was calculated as 201 (very unhealthy) and 173 (unhealthy) in 2013 and 2014. Discussion and Conclusion: The obtained results indicate that quality indexes and environmental risks are being improved as one of the most important achievements of ISO 14001 and HSE management systems.