اثر مالیات آلودگی بر تقاضای خانوارها برای کالاهای آلوده‌کننده محیط زیست

زمینه و هدف: انتشار گازهای گلخانه­ای و آلودگی محیط زیست یکی از مهم­ترین مشکلات کشورهاست که هم زمان با رشد جمعیت و برنامه رشد و توسعه اقتصادی کشورها در حال افزایش است. آلودگی محیط زیست، سلامتی افراد را تهدید و هزینه­هایی را بر مردم و دولت تحمیل می­کند. یکی از ابزارهای کنترل آلودگی و حفاظت محیط زیست، مالیات است که می­تواند انگیزه مردم در مصرف کالاهای آلوده­ کننده محیط زیست را تحت تاثیر قرار دهد و آلودگی را کنترل کند.                               روش­بررسی: با تخمین سیستم مخارج خطی، اثر مالیات بر آلودگی ناشی از مصرف سه کالای آلوده­ کننده محیط زیست در سبد مصرفی خانوارهای شهری شامل سوخت وسایل­ نقلیه، برق و آب مورد مطالعه و تحلیل تجربی قرار می­گیرد. در این راستا، ابتدا پارامترهای میل نهایی به مخارج فرامعیشتی و مقدار حداقل معاش خانوار و سپس سیستم مخارج خطی برآورد می­شوند. یافته­ها: نتایج حاصل از تخمین سیستم مخارج خطی نشان می­دهد. اولاً: کنش مالیاتی تقاضا برای کالاهای آلوده­ کننده محیط زیست شامل سوخت وسایل نقلیه، برق و آب به ترتیب (364/0)، (326/0) و (233/0) است که بر این اساس وضع مالیات، مصرف این کالاها را کاهش می­دهد و از طریق آن انتشار آلودگی کاهش می­یابد. ثانیاً: اثر مالیات بر سوخت وسایل­نقلیه بر کاهش مصرف آن در مقایسه با اثر مالیات بر مصرف دیگر کالاها قوی­تر است.                               نتیجه­گیری: اثر معنی­دار مالیات بر کاهش مصرف کالاهای آلوده­کننده محیط زیست، استفاده از ابزارهای مالیاتی را به عنوان یک راه حل موثر در کاهش آلودگی دارای اهمیت می­کند که این یافته می­تواند توسط نظام سیاست­گذاری در برنامه­ریزی­های آتی کشور مورد توجه قرار گیرد.