کانی‌سازی عناصر نادر خاکی و اورانیم در فسفریت‌های سازند پابده در محدوده شیخ هابیل، استان کهگیلویه و بویراحمد، جنوب غرب ایران

محدوده شیخ هابیل در فاصله حدود 80 کیلومتری دهدشت در جنوب شرق استان کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته است. این محدوده در زون زمین‌ساختی زاگرس قرار دارد. سنگ میزبان این محدوده از سازند پابده با سن پالئوسن پسین الیگوسن پیشین تشکیل شده است. سنگ‌های محدوده شیل‌های خاکستری به همراه با لایه‌های فسفریت و لایه‌های نازک آهک مارنی و آهک چرت‌دار است. در این پژوهش کانی‌سازی عناصر نادر خاکی، اورانیم و سایر عناصر همراه موجود در فسفریت‌های سازند پابده در منطقه شیخ هابیل براساس مشاهدات صحرایی، مطالعات سنگ‌شناسی، کانی‌شناسی و تجزیه‌های ژئوشیمیایی بررسی شد. نتایج کانی‌شناسی نشان داد که کانی‌های کلسیت، فلوئورآپاتیت، گلوکونیت، کوارتز و کانی‌های رسی کانی‌های اصلی کانسنگ فسفات شیخ هابیل هستند. کانسار فسفات شیخ هابیل با میانگین 24.47 درصد 5o2p یکی از مهم‌ترین ذخایر فسفات در سازند پابده است. نتایج تجزیه‌های شیمیایی نشان داد که میانگین غلظت اورانیم حدود 100 پی‌پی‌ام و متوسط ضریب غنی شدگی آن حدود 46.5 است. میانگین مجموع عناصر نادر خاکی نمونه‌های حاوی فسفات 189.18 پی‌پی‌ام می‌باشد. نسبت (la/yb)n حدود 0.54-0.62 و (lree/hree)n بین 0.62-0.72 است. این داده‌ها نشان می‌دهد که غنی‌شدگی‌ تقریبی hreeها نسبت به lreeها دیده می‌شود. نمونه‌های مورد مطالعه دارای بی هنجاری منفی ce است که نشان دهنده وجود یک محیط فاقد اکسیژن در زمان نهشت فسفریت‌های شیخ هابیل می‌باشد. نتایج تجزیه‌های شیمیایی نشان داد که فسفریت‌های محدوده شیخ هابیل دارای غنی شدگی خوبی از عناصر نادرخاکی و اورانیم هستند. این نتایج بیانگر این نکته است که دیگر مناطق سازند پابده می‌توانند ذخایری از این عناصر ارزشمند داشته باشد.

ree and u mineralization in the phosphorites of the pabdeh formation, sheikh habil area, kohgiloyeh-boyer ahmad province, sw of iran

the sheikh habil area lies 80km south of dehdasht and is located in the southeast of kohgiloyeh-boyer ahmad province, in the sw of iran. pabdeh formation is located in iran’s zagros structural zone. the host rocks of the area are late paleocene-early oligocene limestones, shales and marls. calcite, fluorapatite, glauconite, quartz and clay minerals are the most observable minerals in these phosphorite rocks. the geochemical data show that the average contents of p2o5, u and σree are 24.47%, 100ppm (with an enrichment factor of 46.54) and 189.18 ppm, respectively. the (la/yb)n is 0.62-0.54 and the (lree/hree)n is 0.62-0.72. the studied samples have negative ce anomaly which indicates the existence of an anoxic environment during the sheikh habil phosphate deposition. these ratios show relative enrichment in hrees compared to lrees. this data confirms that the sheikh habil phosphorites have high anomalies not only for p2o5 but also for u and hrees. these data show that the other areas in the pabdeh formation could be good targets for p2o5, u and rees.