ارزیابی عدم قطعیت در اندازه‌گیری سزیم137- موجود در آب با طیف‌سنجی گاما

یک معیار مفید در زمینه‌ ی مقدار اطمینان‌ پذیری نتیجه‌ های طیف‌ سنجی گاما، ارایه‌ ی عدم قطعیت اندازه‌ گیری است. به دلیل اهمیت و لزوم پایش پرتوزایی در منبع‌ های آب، هدف از این مطالعه اندازه‌ گیری رادیونوکلیدهای گاماگسیل به همراه بیان مقدار عدم قطعیت اندازه‌ گیری است. برای محاسبه‌ ی عدم قطعیت اندازه‌ گیری اکتیویته در آب از نمونه‌ ای که عنصرهای پرتوزای آن از شرکت پل اتم تهیه‌ شده بود، استفاده شد. برای انجام محاسبه‌ ها از قله ‌ی واقع در انرژی 661kev در طیف انرژی رادیونوکلید سزیم137- در یک آشکارساز ژرمانیم با خلوص بالا (hpge) استفاده شد. بررسی‌ ها نشان داد عامل‌ های تاثیرگذار بر عدم قطعیت اندازه‌ گیری به دو بخش شمارش با دستگاه طیف‌ سنج گاما و آماده‌ سازی نمونه تقسیم می‌ شود که هر یک از این دو بخش از چندین منبع عدم قطعیت مانند عدم قطعیت مربوط به شمارش، کالیبراسیون بازده، احتمال گسیل، ضریب ‌های تصحیح شمارش و اندازه‌ گیری جرم ناشی می‌ شود. نتیجه‌ های اندازه‌ گیری نشان داد عدم قطعیت نسبی برای نمونه‌ ی آب با اکتیویته 425bq  از سزیم-137 حدود %3.7 (ضریب اطمینان = 1) است.

Uncertainty assessment of measurement of Cs137 in water using gamma spectrometry method

A useful benchmark for the reliability of gamma spectrometry results is to provide measurement uncertainty. Due to the importance and necessity of radiation monitoring in water resources, this research has been oriented toward providing measurements of the gamma emitting radionuclides along with introducing the expression for the uncertainty that appeared in these measurements. To calculate the uncertainty of the activity measurements in water, a sample, where its radioactive elements were obtained from the PolAtom Company, was used. The calculations were performed based on the 661 keV peak of 137Cs radionuclide and a highpurity germanium detector (HPGe). The investigations show that the factors affecting the measurement uncertainty are composed of two parts, including counting with the gamma spectroscopy system and sample preparation, where each of these parts comes from several sources of uncertainty such as uncertainties associated with the counting process, efficiency calibration, emission probability, the counting correction factors, and the mass measurement. The results of analyses show that the relative uncertainty is about 3.7% (Coverage factor = 1) for a water sample with an activity of 425 Becquerel from 137Cs.