بررسی اثر پرتوهای گاما با منبع کبالت -60 بر جوانه‌زنی بذر ذرت

این آزمایش به‌منظور بررسی اثر پرتوهای گاما بر جوانه‌زنی بذر ارقام ذرت، به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در مجتمع پژوهشی البرز پژوهشکده کشاورزی هسته ای به اجرا درآمد. فاکتور اول شامل 4 ژنوتیپ ذرت (ar64، دهقان 400، فجر 260 و 704) و فاکتور دوم دز پرتو گاما در هشت سطح (صفر، 50، 100، 150، 200، 300، 400 و 500 گری) بود. در این بررسی صفات طول ریشه چه، طول ساقه چه، طول کلئوپتیل، تعداد ریشه، شاخص بنیه بذر، متوسط زمان جوانه‌زنی و درصد جوانه‌زنی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اختلاف بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی از نظر کلیه صفات، اختلاف بین سطوح پرتو گاما و هم چنین اثر متقابل ژنوتیپ × دز گاما، به‌جز درصد جوانه‌زنی از نظر کلیه صفات معنی داری بود. ژنوتیپ 704 با میانگین 92.5 درصد بیش ترین و ژنوتیپ های دهقان 400 و فجر 260 کم ترین درصد جوانه زنی را به خود اختصاص دادند. با توجه به واکنش متفاوت ارقام مورد بررسی به دزهای پرتو گاما، دز مناسب برای رقم ra64، 50 الی 150 گری، رقم دهقان 400، 150 گری، رقم فجر 260، 100 گری و رقم 740، 50 گری خواهد بود؛ اما دزهای بالاتر از دزهای ذکر شده برای هر کدام از ارقام مذکور، بر خصوصیات جوانه زنی و رشد در بذر ذرت اثر منفی داشتند.

The effect of gamma radiation from Cobalt 60 source on the seed germination of maize (Zea mays)

This experiment was conducted as a factorial experiment in a completely randomized design with three replications, to investigate the effect of Gamma rays on germination of maize (Zea mays) using the Cobalt60 radiation therapy apparatus. The first factor consisted of 4 maize genotypes (AR64, Dehgan 400, Fajr 260 and 704) and the second factor was gammaray dose in eight levels (0, 50, 100, 150, 200, 300, 400 and 500 Gy). In this study, traits such as root length, stem length, coleoptile length, root number, vigor index, mean germination time and germination percentage were evaluated. The results showed that the differences between genotypes for all traits, the difference between gammaray levels and the interaction between genotype and gammaray doses factor were significant for all traits except for germination percentage. Genotype 704 with the highest mean of 92.5% and genotypes of Dehgan 400 and Fajr 260 had the lowest germination percentage. Regarding the different reaction of the cultivars to gammaray doses, the appropriate dose for RA64 is 100150 Gy, for Dehgan 400 is 150 Gy, for Fajr 260 is 100 Gy and 704 is 50 Gy. However, doses higher than the values indicated for each of the cultivars had a negative effect on maize seed germination characteristics and growth.