تعیین دز مناسب پرتو گاما برای ایجاد جهش در جوانه‌های انار (رقم ملس ساوه)

انار در بسیاری از مناطق ایران کشت می‌شود. با توجه به حساسیت میوه‌ی انار به کرم گلوگاه، ایجاد ارقام جدید سازگار، لازم و ضروری است. تنوع ژنتیکی از عوامل ضروری برای اصلاح نباتات است. جهش، ابزار سودمندی در تقویت تنوع ژنتیکی و ایجاد ارقام جدید در درختان میوه و گیاهان زراعی است. اولین گام در اصلاح به روش جهش‌زایی، تعیین دز مطلوب پرتودهی است. لذا این پژوهش به منظور تعیین دز مناسب پرتو گاما انجام شد. ابتدا قلمه‌هایی از شاخه‌های یکساله‌ی انار تهیه و میزان زنده‌مانی جوانه در قلمه‌ها در دزهای مختلف پرتو گاما مورد بررسی قرار گرفت. دزهای مورد استفاده شامل 12 مقدار از صفر تا 120 گری (º، 20، 30، 40، 50، 60، 70، 80، 90، 100، 110 و 120) بودند. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 12 تیمار طراحی شد. میزان زنده‌مانی، اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال %1 بین نمونه‌های شاهد و نمونه‌های پرتودیده در دزهای مختلف نشان داد. رگرسیون خطی بین درصد زنده‌مانی و دز پرتو گاما محاسبه شد. براساس دز مشخص شده برای 50ld (gy 45)، دز مناسب در این آزمایش 36 گری تعیین شد.

Determination of Suitable Dose of Gamma Ray for Mutation Induction in Pomegranate Buds (Punica Granatum L. cv. Malase Saveh)

Pomegranate is cultivated in many regions of Iran. Due to the pomegranate sensitivity to the Carob moth, it is necessary to develop new cultivars that tolerate the Carob moth (Spectrobates ceratoniae). To induce a genetic variation in the plant, breeding is considered as an essential factor. Mutation breeding is a very effective and beneficial approach for promoting the genetic diversity and developing new varieties of fruit trees and agricultural plants. This study aimed to determine the proper gamma irradiation dose. Accordingly, some cleavage of one year old branches of the pomegranate was used. The survival of bud cuttings in different gamma ray doses was investigated. The gamma ray doses included 12 zero to 120 Gy (0, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90, 100, 110 and 120). The experimental design was arranged as a completely randomized one with 12 treatments. The survival rate showed a significant difference at 1% between various doses of gammairradiation in comparison to the control samples and the irradiation dose. A liner regression was estimated between the survival rate and gamma ray doses. According to the irradiation dose of LD50, (45 Gy) 36 Gy was determinate as a suitable gamma dose rate during the experiment.