نقد نظریه مارکسیستی استبداد شرقی در چشم انداز تاریخ ایران

مقاله حاضر در پی آن است تا با محور قرار دادن نظریه فئودالیسم به عنوان نظریه رقیب استبداد شرقی ، تمرکز اصلی بحث خود را بر روی آن قرار داده و ضمن بررسی نظریه های موجود در این زمینه، فرضیه اصلی خود، یعنی «شکل گیری استبداد شرقی در ایران بر اثر حمله اقوام خارجی» را تحلیل نماید. تحلیل فرضیه شکل گیری استبداد شرقی در ایران بر اثر حمله اقوام خارجی، بر مبنای موارد زیر انجام می شود: نخست، وجود دوره ای تاریخی به نام فئودالیسم در ایرانکه در مقابل استبداد شرقی قرار دارد این فرضیه را مورد تایید قرار می دهد؛ چراکه در دوره ایران باستان شاهد این نظام هستیم و اوج آن در «سلسله ساسانی» است. دوم، شکل گیری استبداد شرقی در ایران، امری جبری و ناشی از شرایط اقلیمی محسوب نمی شود، بلکه ورود اقوام مهاجم با فرهنگ متمایز از فرهنگ فئودالی، باعث حاکمیت تدریجی استبداد شرقی در ایران شد. در این پژوهش به برخی از این عناصر پرداخته می شود و لذا تاریخ این سرزمین با دیدگاه نوینی مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.