تاثیر رقابت آمریکا و چین در خاورمیانه بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (2010-2022)

مقدمه و اهداف: پویایی ‌های ژئوپلیتیکی خاورمیانه همواره تحت تاثیر رقابت بین قدرت‌های جهانی به ویژه ایالات متحده و چین بوده است. هدف مقاله تحلیل این موضوع است که چگونه رقابت امریکا و چین از سال 2010 تا 2022 بر امنیت ملی ایران تاثیر گذاشته است. اهمیت استراتژیک منطقه آن را به کانون تمرکز قدرت‌ها تبدیل کرده و ایران به عنوان یک بازیگر کلیدی در خاورمیانه، فضای امنیتی و سیاسی خود را به طور قابل توجهی تحت تاثیر این رقابت می‌بیند. فرضیه تحقیق این است که رقابت بین امریکا و چین بر امنیت ملی ایران در سه حوزه اصلی نظامی/امنیتی، سیاسی و اقتصادی همزمان به صورت منفی و مثبت تاثیر می‌گذارد.روش‌ها: این پژوهش با استفاده از روشی تبیینی و با تکیه بر داده‌های کتابخانه‌ای و اسنادی انجام و تاثیرات چند وجهی رقابت امریکا و چین بر امنیت ملی ایران را تشریح می‌کند. این مطالعه شامل بررسی منابع تاریخی و معاصر برای ایجاد درک جامعی از استراتژی‌های ژئوپلیتیکی مورد استفاده امریکا و چین در خاورمیانه و پیامدهای آنها بر ایران است. ساختار تجزیه و تحلیل برای پرداختن به رقابت در حوزه‌های مشخص شده، در قالب ارائه بررسی دقیق هر یک از حوزه‌ها برای تشخیص اثرات دوگانه بر چارچوب امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است.یافته‌ها: یافته‌های تحقیق تاثیر متقابل پیچیده‌ای را نشان می‌دهد که ناشی از رقابت ایالات متحده و چین است. در حوزه نظامی/امنیتی، رقابت عموماً برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران مضر بوده است. افزایش حضور نظامی ایالات متحده و اتحادها در منطقه تهدیدی مستقیم برای ایران است، در حالی که تعاملات نظامی چین از ایران حمایت استراتژیک محدود اما قابل توجهی مانند مانورهای نظامی مشترک و فروش تسلیحات می‌کند. با این حال، روابط نظامی گسترده‌تر چین با دیگر بازیگران منطقه‌ای مانند عربستان سعودی و اسرائیل، معضلات امنیتی مهمی را برای ایران ایجاد کرده است. از نظر اقتصادی، تلاش‌های امریکا برای منزوی کردن ایران از طریق تحریم‌ها تا حدودی با تداوم تعاملات اقتصادی چین با ایران، از جمله توافقنامه همکاری 25 ساله، مقابله شده است. با این وجود، روابط اقتصادی گسترده چین با رقبای منطقه‌ای ایران، مزایا را کمرنگ می‌کند و آسیب‌پذیری‌های اقتصادی ناشی تحریم‌های امریکا را تداوم می‌بخشد. از نظر سیاسی، وضعیت تا حدودی برای ایران مساعدتر است. امتناع چین از همسویی با سیاست‌های ایالات متحده با هدف منزوی کردن ایران، مانند مخالفت با تحریم‌های اضافی در سازمان ملل پس از برجام، حمایت دیپلماتیک مهمی را برای ایران فراهم کرد. علاوه بر این، حمایت چین از بشار اسد در سوریه با منافع استراتژیک ایران در منطقه همسو و نفوذ ایران در سوریه را تقویت کرد. با این حال، نزدیکی فزاینده امریکا، اعراب و اسرائیل، که با توافق آبراهام تسهیل شد و تاکید ایالات متحده بر مسائل حقوق بشر علیه ایران، موضع ژئوپلیتیک ایران را پیچیده می‌کند.نتیجه‌گیری: رقابت ایالات متحده و چین در خاورمیانه به طور قابل توجهی بر امنیت ملی ایران تاثیر می‌گذارد. از نظر نظامی و اقتصادی، این رقابت بیشتر به دلیل اقدامات ایالات متحده با هدف مهار رویکرد متوازن ایران و چین به مشارکت‌های منطقه‌ای، بیشتر تهدیدات را وسعت بخشیده تا اینکه ایجاد فرصت‌هایی تازه و مهم برای ایران داشته باشد. با این حال، از نظر سیاسی، رقابت به ایران اهرم‌هایی داده، زیرا مخالفت چین با ابتکارات تحت رهبری ایالات متحده از ایران حمایت‌های هرچند محدودی می‌کند. درک این پویایی‌ها برای ایران ضروری است تا سیاست خارجی و استراتژی‌های امنیتی خود را در بحبوحه رقابت قدرت‌های بزرگ به‌طور موثر هدایت کند. این تحقیق بر نیاز به رویکردی همه‌جانبه در تحلیل تاثیرات رقابت‌های ژئوپلیتیک جهانی بر بازیگران منطقه‌ای مانند ایران تاکید می‌کند و ماهیت دوگانه این تاثیرات را در حوزه‌های مختلف برجسته می‌نماید.

the impact of us-china competition in the middle eastregion on iran’s national security (2010-2022)

extended abstract introduction: the geopolitical dynamics of the middle east have always been influenced by the competition among global powers, particularly the united states and china. this study aims to analyze how the us-china rivalry from 2010 to 2022 has impacted iran’s national security. the region’s strategic significance and its vast energy resources make it a focal point for these powers, each seeking to expand their influence. iran, as a key player in the middle east, finds its security and political landscape significantly affected by this rivalry. the research hypothesizes that the competition between the us and china affects iran’s national security in three main domains: military/security, political, and economic, with both positive and negative impacts.methods:this research adopts an explanatory method, relying on extensive library and documentary data to dissect the multi-faceted impacts of us-china competition on iran’s national security. the study involves a thorough review of historical and contemporary sources to establish a comprehensive understanding of the geopolitical strategies employed by the us and china in the middle east and their repercussions on iran. the analysis is structured to address the competition in the specified domains, offering a detailed examination of each domain to discern the dual effects on iran’s security framework.results and discussion:the findings reveal a complex interplay of influences stemming from the us-china rivalry. in the military/security domain, the competition has generally been detrimental to iran’s national security. increased us military presence and alliances in the region pose direct threats to iran, while china’s military engagements offer limited but notable strategic support to iran, such as joint military maneuvers and arms sales. however, china’s broader military relations with other regional actors like saudi arabia and israel introduce significant security dilemmas for iran. economically, the us’s efforts to isolate iran through sanctions have been countered to some extent by china’s continued economic engagements with iran, including the 25-year cooperation agreement. nevertheless, china’s extensive economic ties with iran’s regional rivals diminish these benefits and perpetuate the economic vulnerabilities due to continued and even reinforced us sanctions. politically, the situation is somewhat more favorable for iran. china’s refusal to align with us policies aimed at isolating iran, such as opposing additional sanctions in the united nations, provides iran with crucial diplomatic support. additionally, china’s support for the assad regime in syria aligns with iran’s strategic interests in the region, reinforcing iran’s influence in the levant. however, the growing us-arab-israeli rapprochement, facilitated by the abraham accords, and the us’s emphasis on human rights issues against iran complicate iran’s geopolitical stance.conclusions:the us-china competition in the middle east significantly impacts iran’s national security. militarily and economically, the rivalry presents more threats than opportunities, primarily due to us actions aimed at containing iran and china’s balanced approach to regional partnerships. politically, however, the competition offers iran some leverage, as china’s opposition to us-led initiatives provides iran with critical support. understanding these dynamics is essential for iran to navigate its foreign policy and security strategies effectively amidst the ongoing great power rivalry. this research underscores the need for a nuanced approach in analyzing the impacts of global geopolitical competitions on regional actors like iran, highlighting the dual nature of these influences across different domains.