برنامه های توسعه و توانمندسازی زنان پس از انقلاب

این مقاله، برنامه های توسعه و عملکرد معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری تا پایان دولت دوازدهم را بررسی‌کرده تا به این سوال پاسخ دهد که برنامه‌ها و کارگزاران اصلی آن چه نقشی در توانمندسازی سیاسی زنان داشته‌اند؟ مطابق نظریه توانمندسازی سارا لانگه فرضیه‌ای که به آزمون گذاشته می‌شود این است که سیاست جامع و منسجمی جهت توان افزایی سیاسی و اجتماعی زنان در برنامه های توسعه وجود نداشته و این برنامه ها، در بهترین حالت شکل حمایت گری و کمتر توانمندسازی داشته‌است. یافته‌ها نشان می‌دهد برنامه‌های توسعه، بیشتر به منظور افزایش فرصت های ساختاری برای بهبود جایگاه حقوقی زنان با تفسیر خاصی از عدالت جنسیتی تدوین و اجرا گردیده و به دلیل عدم توان کافی در زنان ایرانی برای بهره مندی از فرصت های ایجاد شده، نتوانسته بر توانمندسازی آنها به ویژه در عرصه سیاسی، تاثیر قابل توجهی ایجادکند. در چنین شرایطی، به نظر می رسد کاربست مراحل پنجگانه توانمندسازی مورد نظر سارا لانگه که به جای تغییرات ساختاری حقوقی بیشتر بر عاملیت زنان و تغییرات در شرایط اقتصادی به همراه آموزش مهارت محوری تاکید فراوان دارد بهتر می‌تواند راهی برای ارتقاء وضعیت زنان و توانمندسازی سیاسی-اجتماعی آنان باشد چرا که با رد نگاه‌های فمینسیتی با شرایط ایران تطبیق بیشتری دارد و به بومی‌سازی توانمندسازی در ایران کمک می‌کند. روش پژوهش کیفی و با رویکرد تبیینی است. داده‌ها با استناد به قانون برنامه‌های توسعه، گزارش عملکرد آن، گزارش نهادهای بین‌المللی در حوزه زنان و گزارش عملکرد معاونت زنان ریاست جمهوری جمع آوری و تحلیل شده‌است.

development plans and empowerment of women after the revolution

this article has studied the development programs and performance of the vice presidency for women and family affairs until the end of the 12th government to answer the question of what role these programs and their main agent have played in women’s political empowerment? the mentioned article uses sarah lange’s empowerment theory. the research method is qualitative and with a causal approach, and the data has been collected and analyzed, as per development plans law and its performance report, the report of international institutions in the field of women and the track record of the vice presidency for women and family affairs. the findings show that these programs were completed and implemented mostly in order to increase the structural opportunities to improve the legal status of women, with a special interpretation of gender justice, due to the lack of power in iranian women to benefit from the created opportunities, they have not been able to make a significant impact on the status of women. in such a situation, it seems that the application of the five stages of empowerment proposed by sara lange, which instead of legal structural changes, emphasizes more on women’s agency and changes in economic conditions along with skill-based training, can be a better way to improve the status of womenandit should be their socio-political empowerment because it is more compatible with iran’s conditions by rejecting feminist views and helps to localize empowerment in iran.