سیر تحول مفهوم «اجتماع امن» در روابط بین‌الملل

علم اجتماعی به طور عام و روابط بین‌الملل به طور خاص، از بدو پیدایش خود همواره موجودیت‌های ‌جمعیِ انسانی را آماج توجه قرار داده‌اند. برای اشاره به این موجودیت‌های ‌جمعی از مفاهیم گونا‌گونی بهره گرفته شده است. یکی از این مفاهیم، اجتماع امن است که کارل دویچ و همکارانش برای نخستین بار در سال 1957 میلادی مطرح کردند. از دهه 1950 میلادی تا کنون، این مفهوم دستمایه نظری بسیاری از دانش‌پژوهان برای تبیین تحولات بین‌المللی بوده، اما به مرور زمان دست‌خوش بازصورت‌بندی شده است. این نوشتار می‌کوشد با بهره‌گیری از بررسی متون نظری که طی بیش از شش دهه اخیر درباره اجتماع امن به رشته تحریر درآمده‌اند، جایگاه این مفهوم در ادبیات روابط بین‌الملل را با نگاهی انتقادی ارزیابی کند. پرسش این است که اجتماع امن از آغاز درانداخته شدن تاکنون چه سیر تحولی را پیموده است؟ یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از آن است که مفهوم اجتماع امن در گذر از دو نسل متفاوت دانش‌پژوهی، اگرچه سیر تکاملی داشته، اما برخی نارسایی‌ها در هر دو نسل قابل مشاهده است. با این حال به نظر می‌رسد اجتماع امن ظرفیت کم‌نظیری را برای بسط مفهومی و نظری به صورت اقامه یک «نظریه بین‌المللی اجتماع امن» دارد.

the evolution of the idea of security community in innternational relations

since its inception, social science in general and international relations in particular have always focused on collective human entities. in the meantime, various concepts have been used to refer to these collective entities; one of which is security community, coined by deutsch and his colleagues proposed for the first time in 1957. from the 1950s, this concept has been a theoretical basis for many scholars to explain international developments, but over time it has been reformulated; this article tries to evaluate the position of this concept in the literature of international relations with a critical view by using the content analysis of the theoretical texts that have been written about the security community in the last six decades. the question is, what is the evolution of the security community since its inception? the findings of the current research indicate that the security community, having passed through two different generations of theorizing the concept of security community, has a rare capacity for conceptual and theoretical development in the form of an international theory on security community .