نسبت دین و دموکراسی: بررسی تطبیقی آرای سیاسی جان لاک و علامه نائینی

مشروطه‌گرایی با تحدید قدرت نظام پادشاهی از طریق قانون همراه بوده است. مهم نیست در انگلستان یا ایران اتفاق افتاده باشد، مهم این است که گفتمان اقتدارگرای نظام پادشاهی از دین برای مشروعیت‌بخشی خود استفاده می‌کرد. اینک مشروطه‌گرایی با ارائه تفسیری دموکراتیک از دین در تلاش بوده تا گفتمان جدیدی را مفصل‌بندی نماید که ضمن مشروعیت‌بخشی به نظام سیاسی، حقوق افراد جامعه را نیز محترم شمارد. این مقاله، با بررسی تطبیقی این موضوع در آرای سیاسی جان لاک و علامه نائینی به این نتیجه رسیده که گر چه هر دو اندیشمند مبانی گفتمانی خود را بر دین استوار ساخته‌اند اما در فرایند واگذاری حاکمیت به مردم و در نتایج آن کاملاً متفاوت نظریه‌پردازی کرده‌اند. به‌گونه‌ای که لاک در فرایند واگذاری حاکمیت به جای آموزه‌های دین به عقل انسانی گذر کرده و در نتیجه یک جامعه مدنی عرفی و فارغ از دخالت کلیسا ترسیم نموده است. این در حالی است که نائینی، همان‌گونه که سیاست را بر دین مبتنی کرده، جامعه و سیاست را در ذیل دین مورد بررسی قرار داده است. این یعنی عدم التزام حتمی جامعه و سیاست لاک به دین، و التزام حتمی جامعه و سیاست نائینی به دین.

relation between religion and democracy: a comparative study on john locke and great scholar naini political thought

constitutionalism has been accompanied with bounding the kingship system power by law; it is not important this manner has been happen in england or in iran, but it is important that despotic authoritarian discourse do support from kingship and be legitimize it. now, constitutionalism, by a rendering democratic interpretation from religion, has effort, until articulate a new discourse that meantime legitimize political system, respect on rights of individual in society. this article, by studying this issue in locke and naini political thought, has concluded that albeit both of them ground his thought basis on religion, but has theorized differently on process of sovereignty surrendering to people and on result. like, locke in the process of sovereignty surrendering to people passaged on human rationality and drew a temporal and free from church intervention. but, naini by basing the politics on religion, has study society and government under the religion alike. and this mean that locke do not certainly be bounded on religion on society and political arena, and naini certainly be bound on religion in both case.