شکل‌گیری مفهوم خیر ملت(عموم) در ایران معاصر

شکل‌گیری مفهوم خیر عمومی در دوره مشروطه دغدغه این مقاله است. با توجه به زمینه‌های فکری و عملی دوران پیشامشروطه، نخبگان این دوره چه تفسیری از مفهوم خیر عمومی دارند و فهم آنها در ارتباط با زمینه‌ها چه نتایج و الزاماتی به‌دنبال دارد؟ در دوره پیشامشروطه هنجار مرسوم از مفهوم خیر، خیر سلطنت اسلامی است، سنت الهیات سیاسی و سیاست‌نامه‌ها از خیر سلطنت اسلامی پشتیبانی نظری می‌کنند. بر اساس روش‌شناسی هرمنوتیک کوئینتن اسکینر، شکست ایران از روس، آشنایی ایرانیان با جهان جدید و واگذاری امتیازات به بیگانگان زمینه‌های تغییر فهم از خیر را فراهم ‌می‌کند. به باور نخبگان دوره مشروطه خیر سلطنت و تفسیری از دین که خیر شریعت را طرح می‌کرد در عمل خیر خصوصی را بر خیر عموم ترجیح داده است. انتقاد از خیر سلطنت و تفسیر علمای این دوره از خیر شریعت به شکل‌گیری تفسیر جدیدی از  مفهوم خیر انجامید، کانون فهم جدید «خیر ملت» بود. بر این اساس نهضت مشروطه اعتراضی علیه ترجیح خیر سلطنت و تفسیر سنتی از خیر شریعت بر خیر ملت است. نزاع این سه تفسیر از خیر در قانون اساسی مشروطه منعکس شد.

formation of the concept of common good in contemporary iran

the formation of the concept of common good in the constitutional period is the concern of this article. how do the elites interpret this concept according to the context? what are the consequences and requirements of these interpretations?  in the preconstitutional period, the common conception is the good of the islamic monarchy and theoretically, the tradition of political theology support the good of the islamic monarchy. according to the hermeneutic methodology of quentin skinner, iran’s defeat of russia, iranians’ acquaintance with the new world, and the granting of concessions to foreigners pave the way for a change in understanding of good. according to the elites of the constitutional period, the good of the monarchy and an interpretation of religion that proposed the good of the shari’a ,in practice have preferred the private good to the public good. criticism of the good of the monarchy and interpretation of the scholars of this period from the good of sharia led to the formation of a new conception of good, the center of a new understanding is the &good of the nation”. accordingly, the constitutional movement is a protest against the preference of the good of the monarchy and the traditional interpretation of the good of the shari’a. the conflict between these three interpretations of good was reflected in the constitution.