تاریخ تحول معنایی مفهوم انقلاب و تاثیر آن بر تولد اسلام سیاسی

پژوهش حاضر، کنکاشی در تاریخ تفکر سیاسی ایران معاصر از مسیر به‌کارگیری رهیافتی نوین به‌قصد گشودن دریچه‌ای جدید در جهتِ تنویر ابعادی از تحولات معنایی مفهوم‌ها و دلالت‌های سیاسی آن در ایران معاصر است. چارچوب نظری به کار گرفته ‌شده در این پژوهش، تاریخ مفاهیم راینهارت ‌کوزلک است که محصول لحاظ کردن تحول چرخش زبانی در درون علوم تاریخی است. بر این اساس، پژوهش حاضر می‌کوشد تاریخ تحول معنایی مفهوم انقلاب به‌عنوان یکی از محوری‌ترین مفاهیم موجود در تفکر سیاسی ایران معاصر را مورد بررسی قرار دهد تا بر مبنای آن به دریافتی از چگونگی تولد اسلام سیاسی در ایران معاصر نائل گردد. پرسش اصلی پژوهش آن است که چگونه ورود و تحول معنایی مفهوم انقلاب به درون نظام مفاهیم اسلام شیعی به تحول معنایی سایر مفهوم‌های پیشین انجامید. فرضیه‌ای که مطرح می‌شود این است که در عصر جدید با شکل‌گیری میدان معنایی جدید و ورود مفهوم‌های جدیدی نظیر انقلاب به درون نظام مفاهیم شیعه، لایه‌های معنایی جدیدی به مفاهیم‌ اساسی شیعه نظیر اجتهاد، انتظار و تقیه افزوده شد. این تحول معنایی در نظام مفهوم‌ها، یک دگردیسی در درون الهیات شیعه را رقم زد که منجر به تولد «اسلام سیاسی» در ایران معاصر شد.

History of the semantic evolution of the concept of revolution and its impact on the birth of political Islam

The present study is an attempt to set forth a new understanding of contemporary political thought in Iran with a focus on the semantic transformations of concepts and their political implications. The theoretical framework used in the present paper is Reinhart Kozelck’s conceptualization of the “history of concepts”’, which have been visible as implications of linguistic turn for historical sciences. Accordingly, the paper would examine the history of the semantic transformation of the concept of revolution as one of the most important concepts in contemporary political thought in Iran, in order to shed light on the birth of political Islam in contemporary Iran. ‘How the introduction and transformation of the meaning of revolution into the system of concepts of Islam led to the transformation of the meaning of other Shiite earlier concepts?’ This is the main question that guides the analytical narration in the research. The paper hypothesizes that due to the formation of a new semantic field and the introduction of new concepts such as revolution into the system of Shiite concepts in the contemporary era, new semantic layers were added to Shiite classic concepts such as Entezar (waiting), Taqiyya (precautionary dissimulation), Ijtihad (Interpretation). This transformation in the system of concepts formed a transformation within Shi’a theology which led to the birth of ‘political Islam’ in contemporary Iran.