وضعیت استثنائی وکرونارانگیِ سیاست

همه‌گیری کروناویروس با تغییر در ساحت زیست شهروندان، اغلب دولت‌ها را به اعلام «وضعیت استثنائی» و اِعمال محدودیت‌های فراوان برای مقابله با گسترش این ویروس واداشت. اگرچه نمی‌توان از تلقی مشترک دربارۀ «وضعیت استثنائی» به‌عنوان یک موقعیت سخن گفت، اما اعلام وضعیت استثنائیِ مدنظر متفکرانی هم‌چون میشل‌فوکو، کارل‌اشمیت و جورجوآگامبن همواره به سودِ افزوده‌شدن بر قدرت حاکمِ مستقر تفسیر شده است. در این نوشتار، ضمن ایضاحِ نظری وضعیت استثنائی، به اثرات سیاسی و حقوقی اعلام چنین وضعیتی در کشور فرانسه و مقایسۀ آن با ایران پرداخته می‌شود. پرسش اساسی این نوشتار این است که نتایج سیاسی-زیستیِ اعلامِ وضعیت استثنائی در کشور فرانسه و ایران چگونه به افزایش اختیارات دولت، محدودیت آزادی شهروندان و صف‌آرایی جامعۀ مدنی در برابر حاکمیت دولت منجر شده است. به‌نظر می‌رسد قدرت دولت‌ها با اعلام وضعیت استثنائی به منظور تنظیم ساحت زیستی سیاسی جمعیت افزایش یافته است. وضعیت استثنائی اعلام شده در فرانسه در ذیل دشوارۀ «مصلحت  دولت» به ایجاد نظم پلیسی نظامی در جامعه منجر شده، مساله‌ای که قاعده‌مندیِ زیست روزمرۀ شهروندان را به حالت تعلیق درآورده و سایۀ تداوم وضعیت استثنائی را با دائمی‌کردن ترس میان جمعیت مستقر کرده است. وضعیت استثنائی ایجادشده پس از همه‌گیری کرونا در ایران، اگرچه نه به وضوح و تعیین‌کنندگیِ کشور فرانسه، اما تغییرات سیاسی اثرگذاری را به‌وجودآورده که برهم‌زنندۀ نظم سابق اجتماعی به‌شمار می‌رود. در هردو کشور مورد بررسی، کرونا هم‌چون رانه‌ای اساسی، تبدیل به موتور محرکه‌ای شده که با اعلام وضعیت استثنائی، مناسبات قدرت را به سود حاکیت دولت، تغییر داده است.

State of exception and Coronation of corona in politics

The coronavirus epidemic, has forced most states to declare a state of exception. Although it is not possible to speak of a common understanding of this situation; But the declaration of a state of exception has been interpreted by thinkers such as Michel Foucault, KarlSchmitt, and Giorgio Agamben in favor of increasing the established ruling power. While theoretically explaining the exceptional situation, the political and legal effects of declaring such a situation in France and its comparison with Iran are discussed. The main question of this article is how the politicalbiological consequences of declaring a state of exception in France and Iran have led to an increase in government powers, restrictions on the freedom of citizens, and ultimately the alignment of civil society against state rule. The state of exception declared in France under the public interest has led to the establishment of a policemilitary order in society, which has suspended the daily life of its citizens and cast a shadow over the continuation of the state of exception by perpetuating fear among the population. The exceptional situation created after the corona epidemic in Iran, although not as definite as in France, has produced dramatic political changes that are considered to be disruptive to the former social order. In fact, in both countries, the corona has become the driving force behind by declaring a state of exception, it has changed power relations in favor of government sovereignty.