آینده‌پژوهی (الگوی امتداد حال) و کاربست نظریه‌های روابط بین‌الملل

این مقاله در پی امکان و نحوه کاربست نظریه‌های روابط بین‌الملل در روند آینده‌پژوهی است. برخی از آینده‌پژوهان به واسطه ی ابتنای آینده‌پژوهی بر تصورات و نگرش چرخشی به تاریخ، آینده‌پژوهی را روشی تفسیری می‌دانند و معتقدند که استفاده از چارچوب نظری و یا مفهومی (به‌عنوان ابزار تحلیل و تبیین) در مطالعات تفسیری غیرممکن است. در مقابل، برخی استدلال می‌کنند که روند آینده‌پژوهی فقط مبتنی بر تصویر و تصورات نیست، بلکه می‌تواند مبتنی بر شواهد تجربی (فکت‌ها) باشد؛ پس می‌توان از نظریه به‌عنوان ابزار تبیین و تحلیل بهره برد. در این مقاله قصد داریم دیدگاه سومی را مطرح ‌کنیم و با تقسیم روند آینده‌پژوهی به دو مرحله ی اکتشافی و هنجاری، نشان ‌دهیم استفاده از چارچوب نظری در مرحله ی اکتشافی، ممکن اما محدودیت‌زاست، ولی بهره‌مندی از نظریه‌ در مرحله ی هنجاری برای آینده‌سازی راه‌گشاست. نتایج این مقاله نشان می‌دهد که آینده‌پژوهی مبتنی بر دو مرحله ی اکتشافی و هنجاری است. در مرحله ی نخست، آینده‌های محتمل طی فرآیندی با راهبرد استقرایی کشف می‌شوند. محصورکردن این مرحله به چارچوب نظری، محدودیت هستی‌شناسی ایجاد می‌کند؛ اما در مرحله ی هنجاری می‌توان در مرحله ی سناریو‌سازی و تجویز از یک یا چند نظریه ی به خصوص پیش‌بینی نظریه‌ها بهره مند شد. این مقاله کاربست نظریه‌های روابط بین‌الملل در آینده پژوهی را با ذکر مثالی از «آینده ی روابط ایران و اتحادیه ی اروپا پس از خروج آمریکا از برجام تا سال 2021» نشان می‌دهد. روش پژوهش توضیحیتبیینی است.

Future‌ Studies‌ and‌ Application‌ of‌ International‌ Relation‌ Theories

How can we use international relations theory, which ends in prediction, in the future studies that ends up in the future making? What is the position of critical theories of international relations in the future studies? Future studies are defined in interpretative studies, due to its conception, the rotational attitude to history and the possibility of constructing future. According to some futurists, the use of the theoretical framework in interpretative studies is impossible. In contrast, some argue that the process of future studies is not just based on imagery and imagination, but there is an important pillar in future studies, which is past and present studies, then, to identify and explain trends and events, one can use the theory as explained and analyzed tools. In this research, wepresent the third perspective, by dividing the process of future studies into two exploratory and normative stages. we show that the use of the theoretical framework in the exploratory phase is possible but limited, but the exploitation of theories in the normative stage is crucial for future development. The hypothesis is: the extended present pattern in future studies is based on two stages: exploratory and normative: in the first stage, probable futures are discovered in a process with an inductive strategy. Restricting this stage in the theoretical framework creates an ontological limitation. But in the normative stage, a selection of theories can be used, especially the approach of theories to the future in the stages of scenario making and prescription.