سازوکارهای انضباطی ایجاد اُبژه به هنجار در عصر پهلوی اول بر مبنای نظریه‌ی حکومت‌مندی فوکو

شکل‌گیری بسیاری از نهادهای مدرن در عصر پهلوی اول امری اتفاقی نبود، چراکه به بیان فوکویی، برآمده از یک عقلانیت سیاسی خاص و با هدف تغییر زیستسیاست ایرانی صورت می‌گرفت. سوال اصلی پژوهش حاضر از این قرار است که «حکومت پهلوی اول چرا و چگونه زیستسیاست ایرانی را شکل داد؟» در پاسخ به سوال مذکور و با مدد از نظریه ی حکومت‌مندی فوکو به عنوان رهیافت نظری پژوهش، این فرضیه به آزمون گذاشته می‌شود که رضاشاه از طریق ایجاد و تکوین نهادهایی چون ارتش یک پارچه، ثبت احوال و بهداشت به‌عنوان تکنیک‌های حکمرانی که برآمده از عقلانیت سیاسی خاصی به نام «مدرنیسم» بود، کوشید با تربیت ابژه‌ شهروندانی به هنجار رابطه ی قدرت را نهادینه کرده و به تغییر زیستسیاست ایران دست بزند. اهمیت مسئله ی مورد بحث در فهم فلسفه ی پشت اقدامات حکومت‌ها و نحوه ی کاربست فنونی است که آن‌ها را در دست یابی به اهداف شان یاری می‌رساند. لذا آشکارکردن سازوکارها و مناسبات اعمال سلطه در طول تاریخ و درک تفاوت‌های موجود میان حکومت‌ها از این منظر، از جمله دستاورهای نظری تحقیق است. مطالعه ی اسناد و مکتوبات دوره ی مربوطه با نگاهی تبارشناسانه که بر میکروفیزیک قدرت یعنی سطوح خُرد اعمال سلطه ی حکومت در جامعه تاکید دارد، روش پژوهش نوشتار حاضر را شکل می‌دهد.