دگرگونی و تداوم در سیاست خاورمیانه‌ای روسیه: رانه‌ها، دستاوردها و چالش‌ها

پایداری مجموعه‌ای از عوامل در سال‌های بعد از فروپاشی، زمینه ی شکل‌گیری اصول بنیادین و چارچوب رفتاری روسیه در خاورمیانه شد. با توجه به نقش فزاینده ی روسیه در خاورمیانه و فرصت‌ها و تهدیدهای آن، هدف این پژوهش مفصل‌بندی متغیرهای شکل‌دهنده به سیاست خاورمیانه‌ای روسیه و شناسایی الگوی بنیادین رفتاری روسیه در منطقه است. در این نوشتار تلاش شده نمای فراگیری از متغیرهای تداوم‌بخش یا تحول‌آفرین در سیاست خاورمیانه‌ای روسیه در سه سطح داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی ارائه شود؛ بنابراین پرسش بنیادین این است که «عوامل و رانه‌های تحول یا تداوم در سیاست خاورمیانه‌ای روسیه چیست»؟ فرضیه ی نویسندگان این است که تحول و تداوم سیاست خاورمیانه ای روسیه، برآیند تحول در نگرش حاکم بر کرملین، مسائل سیاسی -امنیتی -اقتصادی «خارج نزدیک» و چگونگی موازنه‌سازی ژئوپلیتیک روسیه در برابر غرب است. با واکاوی این رانه‌ها در سه سطح یادشده، می‌توان به اصول پایدار و شکل‌بندی عمومی رفتار سیاست خارجی خاورمیانه ای روسیه دست یافت. نتیجه این که نوع سیاست‌ورزی روسی در منطقه، دستاوردها و چالش های مشخصی را برای این کشور به ارمغان آورده است. اصول سیاست‌ورزی روس ها الگویی برای اصلاحات سیاست خارجی از آرمان‌گرا به واقع گرا است؛ امری که ضرورت درک آن را در همسایگی کشور ما نشان می دهد. پایان‌بخش این نوشتار، بررسی دستاوردها و چالش‌های روسیه در پیشبرد اهداف خاورمیانه‌ای آن است. روش پژوهش نویسندگان توصیفی- تبیینی -تحلیلی است.