ارزیابی و تصحیح آمارهای جمعیتی شهرستان گنبدکاووس در سال‌های 1385 و 1395

در این مقاله، بررسی و ارزیابی صحت داده‌های جمعیتی در دو سرشماری شهرستان گنبد کاووس در استان گلستان در سال‌های  1385 و 1395 و همچنین اصلاح و هموار‌سازی گزارش سن در این دو سرشماری مطمح نظر بوده است. برای ارزیابی داده‌های جمعیتی، از تعدادی از روش‌های غیرمستقیم مانند مقایسه میان رشد جمعیت، نسبت سنی، نسبت جنسی، نسبت بازماندگی، شاخص ویپل، شاخص مایرز و شاخص تلفیقی سازمان ملل متحد استفاده شده است. عدد بدست آمده برای شاخص ویپل در سال 1385، برابر با 65/ 107  است که نشان میدهد داده‌های مربوط به سن در سرشماری این سال، به لحاظ میزان گرد کردن سن به اعداد مختوم به صفر یا پنج، نسبتا دقیق بوده‌اند و در سال 1395، برابر با 104/05 است که بیانگر بسیار دقیق بودن داده‌های سنی در این سال است. عدد محاسبه شده برای شاخص مایرز در سال 1395، برابر با 3/33 می باشد که نمایانگر آن است که ترجیح رقمی چشمگیری وجود ندارد. علیرغم نتایج بدست آمده از شاخص‌های ویپل و مایرز، مبنی بر نبود تمایل زیاد به گرد کردن عدد سن و همچنین نبود ترجیح رقمی بالا، ارقام بدست آمده برای شاخص تلفیقی سازمان ملل در سال های 1385 و 1395، به ترتیب برابراند با 48/14 و 41/1 که نتیجه می‌شود که، به طور کلی کیفیت داده‌های سنی و جنسی در هر دو این سرشماری‌ها بسیار ناقص است. علت این نقص میتواند مربوط به داده‌های جنسی باشد و یا به علت مواردی از قبیل جابجا گزارش نمودن سن، اشتباهات پوششی و محتوایی، بیش شماری یا کم‌شماری باشد. همچنین برای اصلاح و همواری‌سازی گزارش سن از روش میانگین‌های متحرک برای سه سن متوالی، روش سازمان ملل و جداول اسپراگ بهره جسته‏ایم.