بررسی سازوکارهای پیراشهرنشینی از منظر تحولات جمعیتیمورد پژوهی: بخش مرکزی شهرستان اسلامشهر

تحرکات و جابجایی‌های جمعیتی در منطقه کلانشهری و گسترش شهرها به سوی نواحی پیراشهری و فرافکنی جمعیت مهاجر و گروه‌های کم‌درآمد به این نقاط، و شدت‌گرفتن روند پیراشهرنشینی، لزوم توجه به مطالعات جمعیتی و ویژگی‌های جمعیت‌شناختی نقاط پیراشهری را آشکار می‌سازد. بنابراین، در این پژوهش تلاش شده است با مدد گرفتن از روش توصیفی – تحلیلی، سازوکارهای پیراشهرنشینی از منظر تحولات جمعیتی در بخش مرکزی شهرستان اسلامشهر مورد تحلیل قرار گیرد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در طی دوره‌های 1395-1385 بالاترین میزان مهاجرت به اسلامشهر، از سایر شهرستان‌های استان صورت گرفته است. گزینه‌های پیروی از خانوار، جستجوی کار و دستیابی به مسکن مناسب‌تر از مهمترین دلایل مهاجرت به اسلامشهر به شمار می‌آید. در مجموع، روند جمعیت‌پذیری و جمعیت‌گریزی اسلامشهر با عواملی همچون انتخاب تهران به عنوان قطب فعالیت‌های صنعتی و خدماتی، سیاست‌ها و طرح‌های بالادستی و روند حکمروایی زمین، نقایص برنامه‌ریزی‌های مسکن در چشم‌پوشی از گروه‌های کم‌درآمد، اعمال ضوابط طرح‌های جامع و تفصیلی در برخی دوره‌ها و هزینه‌های زمین و مسکن در ارتباط است. با توجه به هزینه‌های بالاتر زمین و مسکن در مرکز شهر و نقاط شهری همان روند فرافکنی جمعیت از کلانشهر تهران به سوی نواحی پیراشهری، از اسلامشهر به سوی سکونتگاه‌های پیرامونی نیز تکرار می‌‌‌شود. به عبارت دیگر مهاجران که توانایی تامین زمین و مسکن در مرکز شهر و نقاط شهری را ندارند، به سوی هاله‌‌‌های پیرامونی سوق داده می‌شوند. وجود همگونی بالای قومی در برخی نقاط نیز به جذب مهاجران و سازگاری آن‌ها با محیط جدید یاری می‌رساند.