بررسی تاثیر تحولات جمعیتی بر اقتصاد و تقاضای پول در ایران

تقاضای پول همواره مورد توجه اقتصاددانان و نظریه‌پردازان اقتصاد پولی در مکاتب مختلف اقتصادی بوده است. عوامل متعددی بر تقاضای پول موثر هستند. ساختار سنی جمعیت در کنار متغیرهای دیگری از جمله نرخ بهره، درآمد ملی و ریسک‌دارایی‌ها، از عوامل تعیین کننده میزان تقاضای پول هستند. میزان تاثیرگذاری ساختار سنی جمعیت بر تقاضای پول از اهمیت ویژه ای برخوردار است که در این پژوهش به آن پرداخته می‌شود. در این پژوهش از مدل خود رگرسیون‌برداری ساختاری (svar) و داده‌های سالانه 1365-1395 استفاده شده است. متغیرهای جمعیتی به نحوی ساخته شده‌اند که نشان دهنده تغییر در ساختار سنی جمعیت باشند. نتایج حاصله، حاکی از وجود یک رابطه بلندمدت بین متغیرهای جمعیتی مورد نظر و تقاضای پول است. افزایش نسبی جمعیت در گروه میان‌سال جامعه، که تامین‌کننده اصلی درآمد و پس‌انداز جامعه هستند، تقاضا برای پول را افزایش می‌دهد، در صورتی که افزایش نسبی در گروه سنی جوان و پیر جامعه تقاضای برای پول را در جامعه کاهش می‌دهد. اثر جمعیتی گروه‌های سنی بر تقاضای پول در ابتدا منفی است، سپس مثبت شده و به حداکثر خود می‌رسد و پس از آن مجدداً کاهش‌یافته و در نهایت باز هم منفی می شود. به عبارت دیگر ضریب گروه‌های سنی تا 34 سال و نیز بالاتر از 55 سال منفی بوده و ضریب گروه‌های سنی مابین آنها مثبت است. بیشترین ضریب تاثیرگذار بر روی تقاضای پول نیز مربوط به گروه سنی 40 تا 44 سال است.