روندهای جمعیتی و چالشهای آن در خاورمیانه و آفریقای شمالی

منطقه خاورمیانه و آفریقای شمالی یکی از خاستگاههای تمدن و فرهنگ شهری ست. ویژگی عمده کشورهای این منطقه این است که هر چند انتقال جمعیتی یعنی انتقال از مرگ و میر و باروری بالا به مرگ و میر و باروری پائین صورت گرفته است ولی هر کشوری در مراحل متفاوتی از آن قرار دارد. پیش بینی شده است که شمار جمعیت در این منطقه طی چندین دهه همچنان افزایش یابد و این بدان خاطر است که گشتاور رشد جمعیت در این منطقه مثبت است.امروزه رشد سریع جمعیت چالشهائی را که این منطقه در آغاز هزاره سوم میلادی با آن روبروست، تشدید می کند. یکی از چالشها، فراهم نمودن خدمات بهداشت باروری برای زنان 15 تا 49 ساله ای است که طی 30 سال آینده دست کم دو برابر خواهد شد. سالخوردگی جمعیت و تامین نیازهای بهداشتی آنها یکی دیگر از چالش های این منطقه است. علی رغم تلاش دولتهای منطقه در حوزه آموزش، شمار افراد بزرگسال بیسواد در بعضی کشورها افزایش خواهد یافت. بیکاری بویژه در میان جوانان و زنان یکی دیگر از ویژگیهای جمعیت شناختی منطقه است. علاوه بر اینها، رشد جمعیت در زمینه های دیگری چون مسکن و منابع آب، منطقه خاورمیانه و آفریقای شمالی را با چالشهای اساسی مواجه خواهد ساخت.این وضعیت کشورهای منطقه را ناگزیر از پذیرش این واقعیت کرده است که برای تعدیل نرخ رشد جمعیت و پیشگیری از تشدید مشکلات، به اجرای برنامه های تنظیم خانواده و کنترل موالید بپردازند. در این راستا، کشورهای مصر، ایران و ترکیه از اولین کشورهائی بودند که بطور رسمی از برنامه های تنظیم خانواده را محدود کند.صاحبنظران براین باوراند که در سایه اقداماتی چون التزام به ثبات سیاسی، سرمایه گذاری در بهداشت و منابع انسانی و سیاستهای اقتصادی سالم و بی عیب و نقص می توان چالشهای جمعیتی را در این منطقه به پاداش جمعیتی تبدیل نمود.