پیشگامان مالتوس، ردیابی نظریه مالتوس در آرای قدما و تاثیر آن بر متأخران

نظریه مالتوس، هم در بین دانشمندان مشرق زمین و هم در میان صاحبنظران مغرب زمین، دارای زمینه ها و سوابق شایان توجهی ست.در بین متفکران ایرانی، نخستین صاحبنظری که به توانائی بیحد و حصر انسان از نظر تولید مثل و پی آمدهای آن توجه یافت، ابن مسکویه (قرن پنجم هجری) بود. وی برای اولین بار، امکان ازدیاد جمعیت بر مبنای تصاعد هندسی را براساس مثال معروف دو چندان شدن متوالی دانه های گندم در خانه های شطرنج، مطرح کرد. بعدها، صاحبنظران دیگری نظیر ابوریحان بیرونی، خواجه نصیرالدین طوسی و جلال الدین دوانی این اندیشه را پیگیری کردند.در غرب، بوفون و منتسکیو در آثار خود جسته و گریخته، به ازدیاد بی رویه جمعیت و عواقب آن اشاراتی داشته ولی بنجامین فرانکلین، نیم قرن قبل از مالتوس، بر ظرفیت نامحدود تولید مثل و تکثیر جانوران و گیاهان از یکسو و امکانات افزایش تولید ارزاق و تهیه مسکن و غیره از سوی دیگر تاکید ورزید.نظریه مالتوس، به نوبه خود، بر بسیاری از اندیشمندان معاصر وی و صاحبنظران متاخر از زیست شناسان (داروین، والاس، ...) و اقتصاد دانان (ریکاردو، استوارت، میل، کنیز، ...) گرفته تا جغرافی دانان (راونشتاین) و آمارشناسان (فن فیرکس و ...) موثر واقع شد.