سیر تحول تهیه طرح های توسعه شهری در جهان و ایران

تهیه و تدوین برنامه های توسعه شهری در جهان و ایران با مفهوم امروزی از قدمت زیادی برخوردار نیست ولی تلاشهای انجام گرفته در این خصوص به زمان های گذشته باز می کردد ، نخستین تلاشهایی که به نوعی در راستای نظم دهی به سکونتگاه انسانی بوده است که اولین سرچشمه های تدوین برنامه توسعه را فراهم نموده است . در یک تقسیم بندی عمده می توان 4 مرحله زیر را برای سیر تحول طرح های توسعه شهری در جهان بر شمرد. مرحله نخست ( سالهای 1800تا 1900 میلادی ) شکل گیری ایده‌ آرمان شهری برای رفع مشکلات شهروندان ارائه می شود . مرحله دوم ( سالهای 1900 لغایت 1950 میلادی) با تهیه طرح توسعه برای شهرهای اروپایی همچون آمستردام ، پاریس و لندن ، نخستین تفکرات مبتنی بر برنامه ریزی به وجود می آید . مرحله سوم ( سالهای 1950 تا 1970) شکل گیری و تدوین منشور آتن و توجه به استانداردهای کمی زندگی شهری . مرحله چهارم ( 1970 به بعد ) توجه به جنبه های غیر کالبدی شهرها و ایجاد نگرشهای جدید در برنامه ریزی توسعه شهری . بررسی سیر تحول مطالعات طرح های توسعه شهری در ایران در یک طبقه بندی کلی 3 مقطع تاریخی زیر را بیان می کند : مرحله اول ، قبل از اسلام و دوران باستان با شکل گیری مجموعه های با شکوه و عظیم همچون چغازنبیل - تخت جمشید - جندی شاپور و ... مرحله دوم : بعد ازاسلام تا مشروطیت رونق شهر نشینی با گسترش هنر دوران اسلامی و معماری باشکوه در مساجد بازارها و ایجاد شهرهای پر رونق مثل سرقند ، بخارا ، اصفهان و ... مرحله سوم : دوران معاصر ، با ورود اتومبیل به شهرهای گور و تغییر ساختار قضایی شهرها با شکل گیری خیابان های عریض و تهیه اولین طرح های توسعه از دده 1340 شمسی به بعد.