تجلی آیین «قصه برداشتن» در ادبیات فارسی

ادبیات در هر شکل و قالبی که باشد، بستری برای مفاهیم و سنت‌هایی است که روزگاری باور و اعتقاد مردمانی بوده‌است. یکی از مواردی که در ادبیات مورد توجه قرار گرفته‌است و به شیوه‌های مختلف بازتاب یافته، آیین دادخواهی است که نشان‌دهنده اهمیت آن در فرهنگ ایرانی است. «قصه برداشتن» یکی از مصادیق دادخواهی است که در متون ادبی بازتاب گسترده‌ای یافته‌است. علاوه بر توجه به جنبه‌های تاریخی، سیاسی و اجتماعی، می‌توان این آیین را از منظر ادبی نیز بررسی کرد. «قصه برداشتن» مانند سایر سنت‌های ادبی و کنایات، قرن‌های متمادی پس از کهنه شدن، از رهگذر اشعار شاعران به حیات ادبی خود ادامه داده‌است. شاعران و نویسندگان از این آیین استفاده‌های سیاسی، تربیتی و ادبی مختلفی کرده‌اند. روزگاری برای نقد حاکمان و تشویق رعایا، گاهی برای اصلاح جامعه و گاهی نیز به عنوان مواد خام، خمیرمایه مضمون‌سازی‌های شاعرانه قرار گرفته‌است. در این مقاله، پس از بررسی ریشه‌های تاریخی «قصه برداشتن»، به چگونگی بازتاب آن در کلام شاعران اشاره شده‌است.

Manifestation of the Rite: "Complain Elevating" in Persian Literature

Literature, in any shapes and forms, is a base for concepts and rites which people have believed in over time. Lawsuit and pleading is one of the issues that has been discussed in literature and reflected in it in different styles. "Complain elevating" is one example of litigation that has been widely reflected in literature. In addition to historical, political and social aspects, this rite can be explored from a literary perspective. "Complain elevating" is a rite which has survived centuries, though superannuated by allusions and other literary and social traditions.Poets and writers have had political, educational and literary uses of this ritual. Consequently, it has been used for different poetic thememakings such as a raw material, as a device to criticize rulers and encourage peasants, and as a device to reform the society. This paper aims at reviewing the historical roots of the rite and exploring the w3ay it is reflected in the words of poets.