ناهمخوانی دوره و نوشتار (بررسی و نقد رمان «کریستین و کید»)

از دیرباز جامعۀ ایرانی با نوعی ناهمزمانی در زمینه همپوشانی تحوّلات اجتماعی و کنش‌های خلاّقانه هنری دست به گریبان بوده است، به‌ویژه که رمان، نوع ادبی وارداتی است و علی‌رغم وجود ضرورت و پیوندش با نیازهای ایران در زمان پیدایش آن، این قالب ادبی از سنّت‌های ادبی آن برنخاسته، بلکه عمدتاً به‌عنوان محصول ترجمه در نظام ادبی فارسی پدیدار شده‌ است؛ به‌عبارتی دیگر، زیبایی‌شناسی مدرن با ذهن جامعه ادبی ایران همزمان نبوده‌ است. رمان «کریستین و کید» نوشته هوشنگ گلشیری، از دید بسیاری از منتقدان به‌سبب پیچیدگی در فرم و محتوا، فقدان درونمایه اجتماعی صریح و روایتی متفاوت، ادامه منطقی و طبیعی داستان‌نویسی عصر خود نبوده است و با روند هماهنگ و یکپارچه جامعه ادبی زمانه حرکت نکرده ‌است و در حکم اثری تقلیدی از آثار جوامع غربی پنداشته می‌شود که دغدغه فرم و صناعت داشت و زمینه و موقعیّت داستان، محصول موقعیّت واقعی ایران نبوده ‌است. چنین ناهمسانی و ناهمخوانی موجب شد که این رمان در زمان انتشار خود با اقبال عمومی همراه نشود و در نزد منتقدان نیز تا مدّت‌ها با بی‌توجّهی مواجه گردد. با این‌ همه، پس از گذشت چندین دهه از چاپ این رمان، به‌سبب گسترش محافل نقد و نظریّه‌های ادبی، تجربه‌های تازه داستان‌نویسی و اشتیاق نویسندگان به جنبش‌های نو و پیشرو، این داستان با استقبالی نسبی مواجه شود. در این مقاله برآنیم تا با بازخوانی متفاوت و با تکیه بر مولّفه‌های رمان نو به تشریح و تبیین آن بپردازیم.

Discrepancy between Era and Writing: A Critical look at “Christine and Keed’’

For a long time, the development of artistic creative paradigms has not been necessarily simultaneous with the emerging social changes in Iranian society. In spite of the fact that the emergence of Iranian novels was due to the social changes, novel is generally considered to be an imported literary genre rather than a traditional Iranian trend, which found its way into the system of Persian literature mainly as a result of translation. Moreover, the principles of modern aesthetics have not been in tune with the accepted norms of Iranian literary community. The novel quot;Christine and Keedquot; By H. Golshiri due to its unintelligible content and form and lack of social themes is considered by many critics to be missing a natural and logical continuation of his era’s writing, which has deviated from the coordinated norms of literary community. More clearly, Iranian novel has been an imitation of western literary works in terms of form and figures of speech and the context of the story has not been a product of real situational and social contexts in Iran. This discrepancy caused the novel not to be generally favored among its readers and critics at the time of its publication. However, several decades after the publication, it was faced with a relative acceptance by its readers and critics because of the advances in criticism and literary theories, innovative experiences in fiction, and writers’ passion for modern and progressive movements. This paper aims at providing an innovative explanation of this novel based on the principles of Nouveau.