بررسی تقابل زمان روایی و زمان متن در حکایت‌های گلستان سعدی

«گلستان سعدی» اثری روایی است که از تکنیک‌های زمان روایی به‌خوبی بهره برده ‌است. هدف اصلی این پژوهش کشف تمایز زمان تقویمی و زمان متن در روایت‌های این کتاب است. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش تحلیل محتواست و واحد تحلیل، مضمون در نظر گرفته شده‌ است. بدین منظور، بر پایه نظریّه روایت‌شناسی ژرار ژنت، مولّفه زمان در روایت‌های «گلستان سعدی» بررسی شد و این نتایج به دست آمد که در بخش‌هایی از روایت‌های گلستان انحراف از سیر خطّی زمان وجود دارد؛ از جمله بر اساس معیار نظم، تعداد کُلّ حکایت‌های حاوی گذشته‌نگری، حدود 23% و تعداد کُلّ حکایت‌های حاوی آینده‌نگری، کمتر از 2% است. بر اساس معیار تداوم، تعداد کُلّ حکایت‌های حاوی توصیف‌های بلند و کوتاه، حدود 23% است. در 5/16% از حکایت‌های «گلستان»، تعادل زمانی بین زمان متن و زمان داستان دیده‌می‌شود و کُلّ حکایت با شتاب ثابت روایت می‌شود. 96% حکایت‌های «گلستان» به دلیل استفاده از شگرد فشرده‌نویسی، با شتاب مثبت روایت می‌شود. آغاز 91% حکایت‌های این کتاب به دلیل استفاده از شگرد حذف، با شتاب مثبت روایت می‌شود. بر اساس معیار بسامد، اغلب روایت‌های «گلستان» از بسامد مفرد برخوردارند و حدود 2% از روایت‌های آن بسامد مکرّر و 3% از روایت‌ها، بسامد بازگو دارد.

A Study of the Distinction between Narrative and Textual Time in the Anecdotes of Sa'di’s Golestan

Sa#039;di#039;s Golestan is a narrative literary work in which the techniques of narrative time have been masterfully employed. This study aims at comparing narrative time and textual time in this literary masterpiece. To do so, based on Gerard Genette’s theory of narratology, the content of Sa#039;di#039;s Golestan was analyzed for the elements of time. It was found that there were some deviations from the linear course of time in some of Golestan’s narratives. As for the criterion of order, 23 and 2 percent of the whole anecdotes included analepsis and prolepsis respectively. As for duration, 23 percent of the anecdotes contained short and long descriptions. It was also found that there was a synchrony between narrative and textual tine in 16.5 percent of the anecdotes, where the whole story is narrated at a constant speed. It was also found that due to the use of summary technique, 96 percent of the anecdotes are rapidly narrated. This rapid narration was found in 91 percent of the anecdotes that contained ellipsis technique. Finally, as for the criterion of frequency, most of anecdotes had singular frequency, 2% had repetitive frequency and 3% had recounting frequency.