«درم‌ربایی تیغ» در بیتی از بوحنیفه اسکافی

در «تاریخ بیهقی» به اشعار فراوانی استشهاد شده است. از مجموع 459 بیت که در این کتاب نقل شده، 249 بیت (چهار قصیده کامل) از بوحنیفه اسکافی است که سخت مورد توجّه بیهقی بوده است. از این چهار قصیده، دو قصیده به سفارش بیهقی سروده شده که بعضی از ابیات آنها اندکی تصنّعی می‌‌‌نماید. در یکی از این قصاید، اسکافی سفارشی که مربوط به درگذشت محمود غزنوی و پادشاهی کوتاه‌مدّت امیرمحمّد و سلطنت امیرمسعود است، در وصف شمشیر ممدوح می‌‌‌گوید: «درم رباید تیغ تو زانش در سَرِ خصم * کنی به زندان وَز مغز او دهیش زوار». بعضی از شارحان تاریخ بیهقی، این بیت را مبهم دانسته‌اند و معنی نکرده‌اند و برخی فقط کلمه «زوار» را به اشتباه معنی کرده‌اند. در این مقاله، پس از تحلیل واژه‌های «درم» و «زوار» و ترکیب‌های «درم ربودن» و «درم ربودن تیغ» معنی تازه‌ای از بیت ارائه شده است که ابهام بیت را برطرف می‌‌‌کند. این مضمون به شیوه‌های مختلف در شعر دیگر شاعران نیز آمده است.

“Dirham Stealing By Sword’’ In a Couplet of Abu Hanifah Eskafi

There are many poems in Beyhaqi's History (Tarikhe Beyhaqi). From the whole 459 couplets which have been referenced in Tarikhe Beyhaqi, 249 couplets (4 complete Odes) are from Abu Ḥanifah Eskafi which has been highly regarded Beyhaghi. Two of these four odes have written ordered by Beyhaqi and it seems that some of these couplets will be slightly artificial.In one of these custom odes that are related to the death of Mahmoud of Ghazni, short reign of Amir Mohammad and the reign of Amir Masoud, Eskafisays in describing of Mamdouh's sword: “Your blade steals Dirham so you prisoned it in the enemy’s skull and feed it from his brain”. Some commentators of Beyhaqi's History consider this couplet as a vague couplet and they have not meant it and some of them have meant only the word of “Zavar’’ incorrectly. In this article, after analyzing the words “Dirham’’ and “Zavar’’, and components of “Dirham stealing’’ and “Dirham stealing by sword’’ there is a new meaning for the mentioned couplet which eliminates the ambiguity of it. This theme is in different ways at the poem of other poets.