روانشناسی اسطوره و داستان؛ رویکردی نوین در نقد ادبی

هدف این مقاله، معرّفی رویکردی تازه در مطالعات نقدی متن است که در حوزۀ قصّه‌های پریان، روایت‌های عامیانه، بسیاری از افسانه‌ها و داستان‌های اسطوره‌ای کارآمد است. رویکرد روانشناسی اسطوره، به‌کارگیری نظریّه‌های نوین روانشناسی در این روایت‌ها برای تبیین خاستگاه‌های روانی پدیدآورندگان است. رویاها و قصّه‌ها نیز، چنان‌که روانکاوان جدید اذعان می‌کنند، مانند اسطوره با ناخودآگاه آدمی سر و کار دارند و محتوای ناخودآگاه را نمایان می‌سازند. فرض بنیادی فروید این است که بخش عمده رفتار، ریشه در فرایندهای ناهشیار دارد. از این‌ رو، وی داستان‌ها و اسطوره‌ها را ساحتی برای اتّحاد بخش‌های سه‌گانه روان تصوّر می‌نماید. این اندیشه پس از فروید در آراء شاگردان او همچون «برونو بتلهایم»، «اتو رانک» و «کارل آبراهام» بسط و پرورش پیدا می‌کند. «کارل گوستاو یونگ» و به‌تبع او، پیروانش نیز با توجّه به اهمیّت ناخودآگاه جمعی، ماهیّت داستان‌های اسطوره‌ای را در قالب سفری مجسّم می‌سازند که در اغلب موارد، ابعادی روا‌نشناسانه و نمادین دارد و به قصد آشنایی قهرمان با روان ناخودآگاه او صورت می‌گیرد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که با توجّه به دستاوردهای روانشناسی فروید و شاگردانش، اصول روانشناسی تحلیلی یونگ و هم‌اندیشان او و نیز با توجّه به مرکزیّت صُوَر مثالی و ضمیر ناخودآگاه جمعی، بسیاری از داستان‌های اساطیری، قصّه‌های پریان و روایت‌های عامیانه، ظرفیّت تاویل‌پذیری روانشناختی قابل توجّهی در راستای کشف اسرار ناخودآگاه دارند.

Psychology of Myth and Story; New Approach in Literary Criticism

The purpose of this article, is introducing a new approach in critical studies of the text that it is useful in the field of fairy tales, folk stories, many legends and mythic stories. Psychological approach to myth is using modern theories of psychology in these narratives for explaining the psychological origins of the authors. According to the new psychologists, dreams and stories are also related with the human subconscious like a myth and appear the contents of the unconscious. The basic assumption of Freud's is that much of human behaviors are rooted in unconscious processes. Therefore, he imagine stories and myths a space for the alliance of mental triple parts. After Freud this thought develops and expands in the thoughts of his students such as “Bruno Bettelheim’’, “Otto Rank’’ and “Karl Abraham’’. “Carl Gustav Jung’’ and and after him, his followers also epitomize the nature of the mythological stories in the form of a trip according to the importance of the collective unconscious that often it has psychological and symbolic dimensions and it will be done for acquaintance the hero with his unconscious. According to the achievements from psychology of Freud and his students, Jung's analytical psychology and his likemindeds and also according to centrality of exle images and the collective unconscious, the results of this research show that many mythological stories, fairy tales and folk narratives have the ability of psychological interpretation significantlyIn order to discover the secrets of the subconscious.