تحلیل اسطوره‌ای «یکلیا وتنهایی او» و «ملکوت» با نگاه به تاثیر کودتای 28 مرداد در بازتاب اسطوره‌ها

کودتای 28 مرداد 1332به عنوان نقطه عطفی از لحاظ اسطورهگرایی در ادبیّات داستانی معاصر ایران به شمار میرود. نویسندگان این دوره از بیان صریح و ریالیستی دوره قبل فاصله میگیرند و به بیان نمادین و مبهم روی میآورند. از آنجا که اسطوره را به دلیل گستردگی و سیّال بودن آن میتوان در موقعیّتهای مختلف بازآفرینی کرد و نیز به دلیل وجوه زیباییشناسانهاش، نویسندگان با مراجعه به آن میخواستند داستان را غنی و پرورده سازند. داستانهای «ملکوت» از بهرام صادقی و «یکلیا و تنهایی او» نوشته تقی مدرّسی شاخصترین آثار نماینده جریان اسطورهگرایی در سالهای بعد از کودتا هستند. در این دو داستان، فضای یاس و شکست بعد از کودتا، از طریق طرح کلان اسطورههای آفرینش، هبوط، آخرالزّمان و انعکاس آن به کمک بازآفرینی شخصیّتها، فضاها و روایات اسطورهای مذهبی عهد عتیق و ایجاد تغییر در ساختار روایات منشا، بهگونهای که در نهایت شیطان و نیروی شیطانی بر نیروهای الهی پیروز میشوند، نمود پیدا کرده است. مقاله حاضر با بهرهگیری از روش توصیفی ـ تحلیلی و نقد اسطورهای و تحلیل بینامتنی، به تحلیل ادبیّت اسطورهای، چگونگی بازتاب اسطوره و نیز کیفیّت اثرگذاری کودتا در انعکاس اسطوره در این دو اثر ادبی میپردازد.