عمل‌گرایی (پراگماتیسم) در کلیله و دمنه

پراگماتیسم مکتبی فلسفی است که ضمن اینکه اصالت را به عمل می‌دهد، به امور واقع توجّه کرده، سعی می‌کند که مصلحت را در نظر بگیرد و نیز به هیچ‌ گونه مطلق‌گرایی در باب نظریّه‌ها معتقد نیست و حقیقت را امری نسبی می‌داند. عقاید و نظریّه‌ها را ابزاری برای رسیدن به هدف می‌داند که کارآیی آنها در جریان تجربه مشخّص می‌شود. از بنیان‌گذاران این مکتب، پیرس، جیمز و دیویی را می‌توان نام برد. در این پژوهش، ابتدا پیشینه، خطوط و شاخص‌های پراگماتیسم مطرح می‌شود و بدین موضوع پرداخته می‌شود که این مکتب ریشه در عقاید فلاسفه گذشته چون سقراط و ارسطو دارد و در بین نظریّه‌های اخلاقی جدید، نزدیکی زیادی با مکتب اصالت نفع (سودگرایی) دارد. در بخش دوم با رویکردی علمی به بررسی پراگماتیسم در کلیله و دمنه می‌پردازد و با توجّه به داده‌های به دست آمده، نشانه‌ها و مصادیقی از پراگماتیسم در کلیله و دمنه با توجّه به شاخص‌هایی چون واقع‌بینی، نسبی‌گرایی، مصلحت‌گرایی، ابزارانگاری و نتیجه‌گرایی مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد.