تاویل در مقالات شمس تبریزی

تاویل ‌و معنا و قلمروهای مرتبط با آن در مقالات شمس‌ تبریزی از جمله موضوع‌هایی است که با همه اهمیّت و کارکردی که در حیطه پژوهش‌های عرفانی ‌و به‌ویژه مولوی‌شناسی ‌و نیز شناخت احوال ‎‌و افعال شمس تبریزی دارد، هنوز چنان‌که باید مورد تدفیق ‌و تحقیق قرار نگرفته ‌است. شمس از آنجا که ذاتاً شخص‌و شخصیّتی درون‌بین و رمزگرا دارد، به مساله تاویل توجّه بسیار نشان داده است‌ و تقریباً در سراسر مقالات، تاویل را در تمام ساحت‌ها پیشِ چشم داشته است ‌و از آن در جهت بسط‌ و تحکیم افکار خویش سود برده است. این قلمرو تاویلی گرچه از ریزترین نکته‌های لغوی ‌و اشیا ملموس ‌و مادّی تا مهم‌ترین مباحث معرفتی و مسایل کلامی و اجتماعی را در بر می‌گیرد، امّا هدف اصلی‌ و اَولی در این مقاله ـ با نگاهی به شیوه‌های رویکرد هرمنوتیک معاصر ـ طبقه‌بندی ‌و تحلیل نگره‌های تاویلی شمس‌تبریزی در باب آیات ‌و روایات‌ است و بازکرد نوع نگاه ویژه‌ای که او غالباً برخلاف جمهورعرفا و مفسّران از این دو مقوله به عمل می‌آورد و بعضاً نکته‎هایی بسیار بدیع‌ و ممتاز و دیگرگون ـ وعمدتاً انسان‌گرایانه و مردم‌محور ـ از بطن آنها استخراج می‌نماید که در جای خود نیازمند نگاهی جدّی ‌و جدید و تبیین ژرف و همه‌جانبه است.