بلاغت انواع ادبی با تکیه بر بلاغت نوع رباعی

بلاغت سنتی، زیبایی‌شناسی آثار ادبی را تنها در سه حوزه‌ی علم بدیع، بیان و معانی بررسی می‌کند. این دیدگاه سنتی، ارزش زیبایی شناختی هر سروده یا نوشته‌ی ادبی را تنها آراسته‌بودن آن به آرایه ها و هنرهایی می داند که در سه قلمرو بدیع، بیان و معانی از آن‌ها سخن می رود. اما بلاغت جدید، معیار زیبایی اثر ادبی را علاوه‌براین سه علم، در شاخص ها و مولفه های دیگری جست‌وجو می‌کند که موجب تمامیت و کلیت اثر و شالوده سازی آن می شوند. برخی از این معیارها و ابزارهای جدید که در بلاغت یک متن ادبی، می بایست مورد بررسی قرار گیرند، عبارتند از: پیکره‌ی زبانی، درون‌مایه سازی، عوامل تمامیت هنری یک اثر، ساخت اطلاعاتی، تناسب اجزا با بافت، لحن حاکم بر درون‌مایه، فضاسازی، تناسب صور خیال با درون‌مایه و شکل اثر، زمینه-چینی و ... نکته‌ی دیگر این است که هر نوع ادبی اعم از شعر، نثر، حماسه، ادبیات غنایی، تعلیمی، نمایشی، داستان، رمان، قصیده، غزل، رباعی و ...، بلاغت و معیارهای زیبایی‌شناسیک ویژه‌ی خود را دارد؛ وجوه زیبایی شناسی هر نوع ادبی، باید با معیار بلاغی خاص آن نوع سنجیده شود. برای اثبات این فرضیه، بلاغت نوع رباعی را براساس معیارهای جدید بلاغت، بررسیده و نشان داده ایم که کیفیت معیارها و شاخص هایی که موجب زیبایی نوع رباعی و التذاذ هنری از آن می‌شود، با انواع دیگر متفاوت است.