بررسی دلایل پیش‌تازی قصۀ منثور در عصر صفوی

در این مقاله، بررسی می‌شود که قصه در عصر صفوی به چه دلیل نسبت به هر دوره‌ای در طول تاریخ ادبیات، از نظر کمی و کیفی، رشد کرده است. برای این منظور، قصه‌های عصر صفوی مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجۀ حاصل از این بررسی نشان می‌دهد که دلیل رشد قصه در این عصر، کارکرد سیاسی و اجتماعی قصه بوده است. اهمیت قصه از منظر سیاسی در این عصر، تحکیم و توسعۀ مبانی ایدئولوژیک حکومت است که ذیل دو عنوان «عناصر‌ شیعی در قصه‌های عصر؛ واگردانی مخالفان به مذهب تشیع» و «ادغام قهرمان ملی در پهلوان مذهبی:‌ امام-پهلوان» نشان داده شده است. از منظر اجتماعی نیز نشان داده شده که قصه در این دوره -در میان توده- از محبوبیت قابل توجهی برخوردار بوده و شنوندگان قصه، متعهدانه و البته با اشتیاق برای شنیدن قصه در مکان‌های نقل قصه به ویژه قهوه‌خانه‌ها، حاضر می‌شده‌اند. مجموعۀ این دو عامل سیاسی و اجتماعی، باعث شده است که نقال، همرده ملک‌الشعرا و گاه جایگاهی والاتر داشته و باعث اهمیت و نیز پیش‌تازی قصه در این دوره بر انواع دیگر ادبی شده است.

investigating the reasons of vanguard pros tale in the safavid era

this research investigates why fiction during the safavid era experienced significant growth in both quantity and quality compared to any other period in the history of persian literature. for this purpose, the stories of the safavid era have been examined. the result of this study shows that the reason forthe development of the story in this era was the political and social function of the story. the importance of the story from the political point of view in this era is the consolidation and development of the ideological foundationsof the government. this is demonstrated under two headings: shiiteelements in the fiction of the era, returning the opponents to the shiitereligion and integration of the national hero into the religious warrior:imam-pahlavan.