مولفه‌های جامعۀ آرمانی در شعر معاصر ایران: با مطالعۀ موردی سروده‌های ملک‌الشعرای بهار و احمد شاملو

جامعۀ آرمانی (آرمان‌شهر) آرزویی بسیار دیرین -از بدو شهرنشینی بشر تا به امروز- بوده و در تحقق این آرزو هر یک از طبقات و اقشار مختلف جامعه که دغدغۀ خوشبختی و سعادت مادی و معنوی آدمی -فارغ از زبان، رنگ، نژاد و...-  را در سر می پرورانده، قلم یا قدمی فراخور استعداد و توان خویش برداشته و به این طریق کوشیده، سدی محکم در برابر کج اندیشی و کج رفتاری جریان های باطلی باشند که همواره منفعت خود را در بی نظمی و آشفتگی اجتماع جست‌وجو کرده اند. در این میان، نویسندگان و سخنوران متعهد و آرمان‌گرا نیز خاموش ننشسته و با ذوق و قریحۀ خویش، ضمن تقبیح پلیدی و پلشتی ها، جامعه را در مسیر چشم اندازهای مطلوب و مثبتی چون عدالت و برابری طبقاتی، نظم و قانون مندی، آزادی اظهار عقیده و مواردی از این دست، رهنمون آمده اند. بر همین پایه، جستار حاضر در پی آن برآمد تا به شیوۀ تحلیل محتوا و (فن کتابخانه ای)، سروده های دو تن از سخنوران نام آشنای سنتی و نوگرای معاصر ایران؛ ملک‌الشعرای بهار و احمد شاملو را از نظر گذرانده و شاخصه های انسانی و آرمانی مورد توجه و تاکید آنان را به خواننده بنمایاند. در این مقایسه، آنچه به دست آمد به طور خلاصه عبارت است: بهار به عنوان ادیبی سیاستمدار و فرزانه در پی ساختن ایرانی مستقل، آزاد و مدرن -بر پایۀ شعائر و نمادهای ملی و معنوی- است. شاملو نیز ادامه‌دهندۀ راه بهار در مسیر اهداف آرمانی و تجدد طلبانه است؛ با این تفاوت یا تمایز که شاملو در گسترۀ بلندی از عمر ادبی خود، اهداف یاد شده را با سازوکارهای جناحی- سیاسی موسوم به چپ (سوسیالیسم) یا نزدیک به آن، دنبال می کرده است.

components of an ideal society in contemporary iranianpoetry: a case study of selected poems by malek o-sho'arabahar and ahmad shamloo

the concept of an ideal society (utopia) has been a fundamental aspiration of humankind since the dawn of urban civilization. throughout history, individuals from various social classes—regardless of language, ethnicity, or background—have pursued human happiness and the material and spiritualwell-being of society. in this pursuit, they have resisted forces of corruption and chaos that seek personal gain at the expense of collective harmony. committed and idealistic writers and poets have played a crucial role in this endeavor, condemning vulgarity while advocating for justice, equality, law, order, and freedoms of thought and speech. this paper employs contentanalysis to examine the works of two prominent iranian poets, malek o-sho'ara bahar and ahmad shamloo, exploring their visions of an idealsociety. bahar, as a politician and intellectual, envisions a free, independent,and modern iran founded on national and spiritual values. shamloo, whilecontinuing bahar’s pursuit of an ideal society, aligns his literary efforts moreclosely with leftist socio-political movements, reflecting a modernistapproach in his poetry.