طبیعت طوطی و بازتاب‌های بلاغی آن در شعر فارسی

طوطی از پرندگان شناخته‌‌شدۀ ادب فارسی است و ویژگی‌های گوناگونش دستمایۀ مضمون‌پردازی‌ها و سخن‌سازی‌های بسیاری بوده است. بررسی ریزبینانۀ آثار ادبی نشان می‌دهد سرایندگان فارسی‌گو که در نواحی جغرافیایی گوناگون می‌زیسته‌اند به خوبی با ویژگی‌های طبیعی و زیستی طوطی که بومی ایران نبوده، آشنایی داشته‌اند و در ساخت تشبیهات و تصاویر و شکل دادن به شبکۀ تداعی‌های بلاغی آثار خود از آن‌ها بهره برده‌اند. در این مقاله برآنیم با بررسی آثار منظوم ادبی نشان دهیم شناخت ویژگی‌های طبیعی طوطی تا چه اندازه در بررسی اشعار به کار می‌آیند، ظرافت‌ها و دقایق آن‌ها را روشن‌تر می‌سازند و در فهم معنای آن‌ها گره‌گشا هستند. بررسی شواهد متعددی از متون منظوم نشان می‌دهد از میان ویژگی‌های طبیعی طوطی، ویژگی‌های ظاهری و دیداری در ساخت تصاویر بلاغی که مبنای آن‌ها بر تشابه استوار است، نقش عمده دارند. در این میان رنگ سبز یکی از قوی‌ترین و متنوع‌ترین شبکه‌ تداعی‌ها را پیرامون طوطی ساخته است.

the nature of parrot and its rhetorical reflections in persian poetry

parrot is a well-known bird in persian poetry, and various features of it have been implicated to form literary themes and poetics. scrutinizing literary works represents how persian poets living in different geographical regions, knew the natural and biological features of parrots closely and utilized them to create literary images, similes, and rhetorical associations. however, the bird has not been native to iran. in this article, by examining persian poetry, we show how much the natural features of the parrot are helpful to study poems, enlighten their elegance and minutes, and help to unravel the text difficulties. perusing cases found in persian poetic texts shows that among the natural features of parrots, physical and visual ones play a significant role in constructing rhetorical images based on similarity. meanwhile, the green color has created one of the strongest and most diverse networks of associations around parrots.