اسطوره، گفتمان معطوف به قدرت

رویکردهای غالب در مطالعه و نقد اسطوره‌ها غالباً بر نوعی پیش‌فرض ناظر بر خنثی بودن این گفتمان مبتنی است. در این میان می‌توان با گذار از چنین دیدگاه‌هایی و با خارج کردن اسطوره‌ها از حالت تعلیق و سپس مقید ساختن به ساختارهای قدرت، برداشت و خوانش تازه‌ای از آن‌ها ارائه داد. بر این مبنا در مقاله‌ حاضر نخست اسطوره آفرینش و اساطیر هم عرض آن از حالت تعلیق جدا شده ‌است و در چهارچوب یک نوع ساختار قدرت قرار گرفته ‌است، سپس منطق جاری در این فرآیند تبیین شده و در نهایت به کارکرد چنین امری پرداخته شده ‌است. نتایج حاصل از دریافت و تشریح برخی از آثار انتخابی در سنت یونانی- ایرانی بیانگر این مساله است که عملکرد این روایت‌های اسطوره‌ای به تولید و بازتولید اندیشه‌های ذات‌گرایانه متعلق به سنت‌های جبرگرا معطوف است که در گستره‌ای از رویکرد و کارکرد انتولوژیک تا ساز و برگی ایدئولوژیک برای سرکوب و سلب عاملیت از سوژه جریان یافته ‌است. از این چشم‌انداز نظام‌های اسطوره‌ای به دستمایه منطق ذات‌گرایی، یک مرکز قدرت صورت‌بندی و به‌صورت محافظه‌کارانه تعرض سوژه‌های انسانی به این مراکز را به شیوه‌های گوناگون سرکوب کرده‌اند.

myth, power-oriented discourse

the dominant approaches in the study and criticism of myths are often based on a kind of presupposition regarding the neutrality of the discourse. in the meanwhile, it is possible to provide a new understanding and reading of them by moving from such views and by removing myths from suspension and then binding them to power structures. on this basis, first in the present article, the myth of creation and its parallel mythologies are separated from the suspension and placed in the framework of a type of power structure; then the current logic in the process is explained, and finally, the function of such a matter is discussed. the results of receiving and describing some selected works in the greek-iranian tradition indicate that the function of these mythological narratives is aimed at the production and reproduction of essentialist ideas related to deterministic traditions, which has flowed in a range from an ontological approach and function to an ideological organization for suppression and deprivation of agency from the subject. from this perspective, mythological systems based on the logic of essentialism have formed a center of power and conservatively suppressed the exposure of human subjects to these centers in various ways.