بررسی مقابله ای استعارۀ مفهومی جهتی در رمان های «شوهر آهو خانم» افغانی و «هرگز رهایم مکن» ایشی گورو

زبان‎شناسی شناختی، دانش زبانی را وابستۀ اندیشه و شناخت می داند و استعارۀ مفهومی را به عنوان ابزاری برای چگونگی اندیشیدن و رفتارهای زبانی معرفی می کند که از طریق بررسی آن می توان شباهت و تفاوت فرهنگ ها را به دست آورد. استعارۀ جهتی از گونه های استعارۀ مفهومی است که در آن مفاهیم انتزاعی در زبان جهت‎دار می‎شوند. در استعارۀ جهتی، کل یک نظام از مفاهیم در ارتباط با نظامی دیگر سازمان‎بندی می‎شود و از آنجا که با جهت‎های فضایی مانند بالا، پایین، درون، بیرون در ارتباطند، استعارۀ جهتی نامیده می‎شوند. این استعاره‎ها ریشه در تجربۀ فیزیکی و فرهنگی انسان‎ها دارند و با وجود اینکه تقابل‎های قطبی بالا، پایین و اجزای آن به لحاظ ماهیت، فیزیکی محسوب می‎شوند، اما استعاره‎های جهتی که بر مبنای آن‎ها ساخته می‎شوند، می‎توانند از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت باشند. بر این اساس، در پژوهش حاضر به بررسی و تطبیق این استعاره در دو رمان «شوهر آهو خانم» اثر علی محمد افغانی و «هرگز رهایم مکن» اثر ایشی‎گورو به روش توصیفی- تحلیلی پرداخته شده است. برای این منظور داده‎های تحقیق با تعداد 36 مورد استعارة مفهومی جهتی (16 مورد در اثر افغانی و 20 مورد در اثر ایشی گورو) استخراج و تفاوت و تشابه آن ها در حوزه های مبدا و اسم نگاشت آن ها بررسی شد. نتایج بررسی نشان داد که شباهت‎ها میان استعاره‎های مفهومی مبتنی بر درک انسان از مقولة «جهت» در دو زبان بیشتر از تفاوت‎هاست که در نگاه کلی، نمایانگر یکسان بودن توجه دو نویسنده به این استعاره است. با توجه به تفاوت‎های اندک استعاری در دو زبان به این نتیجه می‎رسیم که گرچه هر دو نویسنده از الگوی فرهنگی واحدی برای تولید استعاره‎های جهتی استفاده کرده‎اند، تفاوت‎های فرهنگی و جغرافیایی سبب تولید نگاشت‎های متفاوتی شده است.

a comparative study of orientational conceptual metaphors in novels shohar-e ahoo khanoom by afghani and never let me go by ishiguro

cognitive linguistics considers linguistic knowledge as dependent on thought and cognition and introduces conceptual metaphor as a tool for how to think and linguistic behaviors. by examining it, similarities and differences of cultures can be obtained. orientational metaphor is a form of conceptual metaphor in which abstract concepts are oriented in language. in directional metaphor, a whole system of concepts is organized in relation to another system, and since they are related to spatial directions such as up, down, inside, and outside, they are called directional metaphors. these metaphors are rooted in the physical and cultural experience of humans, and despite the fact that the polar opposites of high, low, and its components are considered physical in nature, the directional metaphors based on them are made, and they can be different from culture to culture. accordingly, in the present study, this metaphor has been studied and compared in two novels “shohar-e ahoo khanoom” by afghani and “never let me go” by ishiguro through the descriptive-analytical method.