بررسی مولّفه‌های ادب غنایی در منظومۀ همای و همایون خواجوی کرمانی

ادبیات غنایی شامل طیف وسیعی از موضوعات و قالب‌های شعری می‌شود؛ اما به‌طور خاص شعری است که عنصر عاطفه در آن غالب است و به طبع دارای مولّفه‌هایی است که این نوع را از انواع دیگر متمایز می‌سازد. مولّف در این پژوهش به بررسی شاخص‌های ادب ‌غنایی در منظومۀ همای‌و‌همایون خواجوی کرمانی و توجّه شاعر به اصول بلاغی و ارتباط او با مخاطب پرداخته است و به این پرسش پاسخ می‌دهد که؛ کدام‌یک از مولّفه‌های ادب غنایی در این اثر بازتاب پیدا کرده ‌است؟ مولّفه‌های محتوایی و صوری که این پژوهش بر پایۀ آن‌ها تدوین شده ‌است؛ عبارت‌اند از: عاشقانه-عارفانه بودن، ‌شخصی‌شدن «من» غنایی و درون‌گرایی، ‌ترکیبات غنایی، ‌تشبیهات و استعارات، ‌بررسی عناصر بزم و رزم و...؛ که با بیان نمونه‌هایی از اشعار خواجو تطبیق داده شده ‌است. هدف کلی پژوهش این است که این مولّفه‌ها چگونه در همای و همایون جلوه‌گر شده‌اند؟ پژوهش برآیند این است که؛ شاعر توانا به‌صورت و معنا و شیوۀ کاربرد آن‌ها و تاثیر آن‌ها برخواننده توجّه داشته و این نوع ادبی با توجّه به استفادۀ خواجو از عناصر رزمی و اساطیری (حماسه) و نکات اخلاقی (تعلیمی) که خاص انواع دیگر است از ارزش غنایی بسزایی برخوردار است. نمود شاخص‌های غنایی آن بسیار پررنگ است به‌طوری‌که شاخص‌های حماسی و تعلیمی را پوشش می‌دهد. قدرت خلاقیت شاعر و این ویژگی‌ها براثر، ‌سایۀ غنایی افکنده و وجۀ آن را خاص گردانیده است.

An Investigation into the Elements of Lyrics in the Poem of Homay and Homayoun by Khaju Kermani

Lyric includes a wide range of subjects and poetic formats. Specifically, it is a type of poem in which the element of emotion is dominant and naturally it has some components that have made it different from other types. In the present study, the author investigated the indicators of lyrics in the story of Homay and Homayoun by Khaju Kermani and the poet pays attention to rhetorical principles and the relationship with the audience. Components that this study has been written based on them are the personalization of &I& in lyrics and introspection, being romantic-mystical, compounds of lyrics, descriptions, and metaphors, investigation of battles and banquets, etc. which is matched by expressing some examples of Khaju’s poems. The general purpose of the research is how these components are manifested in Homay and Homayoun? The result of the research is that; the mighty poet has paid attention to the form and meaning and the way they are used and their impact on the reader. This literal type enjoys a great deal of lyrics value due to the usage of battle and mythological elements by Khaju and ethical points(doctrinal) that are specific to other types, and the emergence of lyrics indicators is outstanding in the way that it covers epic and ethical indicators. The imagination power of the poet and using these features have turned the work into a lyric and made it a special one.