خوانش و مقایسه فکری سیاست‌نامه و قابوس‌نامه بر اساس نظریه p4c

لیپمن استاد دانشگاه کلمبیا، در سال 1962 م. برنامه فلسفه برای کودک یا فبک را که با نام اختصاری p4c شهرت جهانی یافته است، برای بهبود تفکّر کودکان پایه‌گذاری کرد. با توجه به مولفه‌های فلسفه برای کودک و سه بسندگی ادبی، فکری و روان‌شناسی، حکایاتی را در ادب فارسی می‌توان یافت که در آن، حداقل یک یا دو مضمون و مفهوم فلسفی متناسب با فرهنگ بومی به کار رفته است. ازآنجاکه بر طبق اهداف برنامه فلسفه برای کودک می‌بایست حکایت‌هایی گزینش شوند که با معیارها و مولفه‌های فبک بالاترین همخوانی را داشته باشند، به نظر می‌رسد دو کتاب سیاست‌نامه از خواجه نظام‌الملک طوسی و قابوس‌نامه از عنصرالمعالی کیکاووس، می‌توانند از نمونه‌های برجسته‌ی ادب فارسی در این زمینه باشند. این دو کتاب ازجمله آثار ارزشمند فارسی و سرشار از مفاهیم اخلاقی و آموزه‌های تربیتی هستند که در قالب داستان بیان شده است. با بررسی داستان‌ها، مطابق با ویژگی‌های داستان‌های فبک این نتیجه حاصل می‌شود که بیش‌تر داستان‌های این دو کتاب به لحاظ پردازش و هم‌چنین موضوعات طرح‌شده، از جذابیت و قابلیت مناسبی برای کودکان برخوردار هستند. در این نوشته، سعی بر آن بوده که برنامه‌ی فلسفه برای کودک طبق نظر پایه‌گذاران این برنامه یعنی لیپمن و افرادی نظیر فیلیپ کم، مطرح‌شده و ویژگی‌های داستان‌های فکری تبیین شود. ازاین‌رو، برای انجام این منظور و تشریح داده‌های بنیادین، از روش تحلیل محتوایی و قیاسی بهره گرفته شده است.

Reading and Intellectual Comparison of Siyasat-Nameh and Qaboos-Nameh based on the P4C Theory

The Philosophy Program for Children or Fabak, known worldwide by the acronym (P4C) to improve children’s thinking, was presented in 1962 by Lipman, who is a professor at Columbia University. With regard to the components of philosophy for the child and the three literary, intellectual, and psychological competencies, there can be found anecdotes in Persian literature in which at least one or two philosophical themes and concepts appropriate to indigenous culture have been used. Since, according to the objectives of the Philosophy Program for the Child, there must be selected anecdotes that are in line with the standards and principles of Fabak, the two books of SiyasatNameh written by Khajeh Nizam alMolk Tousi and QaboosNameh from Onsor alMaali Keykavus can be a prominent example of Persian literature in this field. These two books are valuable Persian works, full of ethical concepts and educational teachings expressed in the story. By examining the stories, in line with the features of the Fabak stories, we find that most of the stories in the two books are both engaging and childfriendly in terms of processing as well as themes. In this essay, he has attempted to explain the philosophy program for the child according to the founder of the program, Lipman, and others such as Philip Kam, and to explain the characteristics of intellectual stories. Therefore, content analysis and deductive analysis have been used to do this and to explain the underlying data.