چند نوع التزام در منظومه‌های عطار

با وجود دسترسی به تصحیح‌ انتقادی آثار عطار، همچنان نقاط مبهم و مشکوکی در آثار او به چشم می‌خورند که حتی با داده‌های نسخه‌شناسی موجود قابل رفع نیستند. برای رفع چنین ابهام‌هایی، لازم است هر یک از جنبه‌های مختلف سبک عطار که بر پایه آثار مسلم او تعیین شده‌ است به دقت مورد واکاوی قرار گیرد تا در نهایت الگوی جامعی از سبک او به دست آید. در این پژوهش، انواعی از التزام مورد بررسی قرار می‌گیرند که در سراسر آثار منظوم عطار از خردترین واحد؛ یعنی بیت تا کلان‌ترین واحد؛ یعنی منظومه تکرار شده‌اند. برای طرح الگویی منظم، انواع التزام در چهار گروه اصلی شامل التزام به تکرار، تقارن، تناسب و نوعی اسلوب ویژه طبقه‌بندی می‌شوند. بررسی انواع التزام در کنار سایر داده‌های سبک‌شناسی و نسخه‌شناسی می‌توانند در سنجش صحت ابیات مبهم و مشکوک در آثار عطار مفید و راهگشا باشند.

Some of the Symmetrical Patterns in Attār’s Works

Although we have access to a number of critical editions of Attār’s works, there still remain some problematic and ambiguous points in his works that cannot be clarified merely based on the codicological details. To elucidate such matters, it is indispensable to analyze closely the different aspects of Attār’s style based on the authentic documents to discover the general patterns. In this study, we deal with some of the symmetrical patterns recurring throughout all the layers (from the verses to the whole work) of Attār’s original poems. These patterns are classified into four main groups including repetition, parallelism, congruency, and a particular recurrent structure. The study of these symmetrical patterns, combined with the other stylistic and codicological details, can help us with evaluating the authenticity of some of the confusing parts in Attār’s works.