تصحیح چند تصحیف و تحریف در «اغراض‌السّیاسه» با تاکید بر نسخه خطی مشکوه

«اغراض السّیاسه فی اعراض الریاسه» تالیف ظهیری سمرقندی به دلیل داشتن آموزه‌های سیاسی، اجتماعی، حکمی، تعلیمی، اخلاقی، آداب مملکت‌داری و شیوه های حکمرانی در میان متون کهن نثر فارسی ممتاز و برجسته شده است. آموزه های گوناگون وکاربردی این کتاب سبب شده است این اثر بارها به دست کاتبان نسخه‌نویسی شود و در نتیجه این امر تصحیفات و تحریفات بسیاری به متن آن راه پیدا کرده است. جعفرشعار با در اختیار داشتن چهار نسخه خطی از «اغراض السّیاسه»، اما بدون استفاده از همه آن ها (به ویژه نسخه خطی مشکوه) به تصحیح و چاپ آن اقدام و در بسیاری از موارد اختلاف نسخه ها را نیز ذکر کرده و مسامحه در امانت‌داری نسبت به نسخه های خطی به ویژه نسخه اساس، شتاب‌زدگی در تصحیح و چاپ این اثر و همچنین ضعف و سهل انگاری در حروف‌چینی، تصحیفات، تحریفات و لغزش های دیگری را به متن این کتاب وارد کرده است. نگارندگان در این مقاله از طریق مقابله متن چاپ شده اغراض‌السّیاسه با نسخه اساس و نسخه مشکوه و به مدد مقایسه جملات و عباراتی از آن با آثار دیگر ظهیری سمرقندی (سندبادنامه و به ویژه اثر ناشناخته غره‌الالفاظ و نزهه‌الالحاظ) وهنجارهای سبک شناختی نویسنده به بررسی و تصحیح چند تصحیف، تحریف و لغزش در متن چاپ شده اغراض‌السّیاسه می‌پردازند.

Correction Some Distortions and Falsifications in Aghraz AlSeyasah by Emphasizing on Meshkat᾿s Transcript

Aghraz AlSeyasah Fi A’araz AlReyasah, authored by Zahiry Samarghandy has become one of the excellent and outstanding old prose texts, because of containing technical, political, social, philosophical, didactic, and ethical teachings and addressing governance practices. These practical and miscellaneous teachings have led to frequent transcriptions and insertion of significant distortions and falsifications into the text of the mentioned book. Jaafar Sheảr by having in hand four manuscripts of Aghraz AlSeyasah but without benefitting all of them (specially Meshkảt᾿s transcript) has corrected and printed it in many cases mentioned the manuscript᾿s differences. Furthermore, negligence in trusteeship towards manuscripts, especially the base manuscript, hastiness in correction, and the weakness and indifference in typesetting have inserted some other distortions, falsifications, and errors in the aforesaid book. This study has tried to countercheck the printed copy of Aghraz AlSeyasah with the base and Meshkảt᾿s manuscript, and then by comparing some phrases of it with the other works of Zahiry Samarghandy (Sandbadnameh and Ghorrat–alAlfaz wa NozhatalAlhaz) and writer᾿s stylistic norms analyze and correct some distortions falsifications and errors in the printed text of Aghraz AlSeyasah.