مولفه‌های تجددگرایی در دیوان اشعار میرزاده عشقی بر مبنای نظریه داده‌ بنیاد

میرزادۀ عشقی یکی از نمایندگان برجسته و از پیشگامان جریان تجدد ادبی در دورۀ مشروطیت است که به ضرورت ایجاد تحولات اساسی در این عصر پی برده بود. صراحت لهجه، نکته‌بینی، جزئی‌نگری و تحلیل دقیق او درباره دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی به‌خوبی مشهود است؛ اما نگرش میرزادۀ عشقی به پدیده‌های پیرامونش یکسان و منسجم نیست. بیان مضامین متنوع درباره تجدد، ناهماهنگی در ساختار و مفاهیم شعری، تناقض‌اندیشی و تعارضات درونی شاعر سبب شده که اندیشه‌هایش به شکل منسجم و جامعی شناسایی نشود؛ ازاین‌رو لازم است تا دیدگاه‌ها و مضامین شعری وی بر مبنای روشی علمی و به‌طور کامل استخراج و تقسیم‌بندی شود. پژوهش حاضر باهدف شناسایی مفاهیم تجددگرایی در اشعار میرزاده عشقی، می‌کوشد به این پرسش پاسخ ‌دهد که مولفه‌های تجددگرایی در دیوان اشعار میرزاده عشقی کدام است؟ این تحقیق ازجمله پژوهش‌های کیفی است که با روش «راهبرد داده ‌بنیاد» انجام شده است. در این روش پس از گردآوری داده‎های کیفی، مفاهیم مرتبط شناسایی و دسته‌بندی شده است. در پایان، با مقایسه و سنجش داده‌ها، مفاهیم و مقوله‌های تجددگرایی شامل 62 مفهوم در قالب 11 مقوله طراحی و تنظیم گردید. مقوله‌ها عبارت‌اند از: تحولات اجتماعی، امور سیاست داخلی، امور سیاست خارجی، مسائل اداری و دولتی، مسائل اقتصادی، مسائل علمی و آموزشی، مسائل نظامی و امنیتی، مسائل اعتقادی و مذهبی، تحولات زبانی و تحولات واژگانی که مقوله «امور سیاست داخلی» و «تحولات اجتماعی»، با 12 بار تکرار بیشترین بسامد را نسبت به سایر مقوله‌ها به خود اختصاص داد.

Components of Modernism in Mirzadeh Eshghi’s Poetry based on the Strategy of Grounded Theory

Mirzadeh Eshghi is one of the poets of the Constitutional period whose views and opinions are very important in the political and social developments of the Constitutional period. With the aim of identifying the concepts and components of love modernism, the present study intends to answer this main question: What is the pattern of modernism in Mirzadeh Eshghi’s poetry collection? His openness, courage, precision, and precise analysis of the political situation of the community are very significant in awakening and stimulating national emotions. The important point is that the lack of attention to the details of modernism, the expression of the diverse themes of modernism and paradoxical thinking, and the inner conflicts of love have caused his thoughts to not be adequately and comprehensively identified; therefore, in this research, using the Grounded Theory strategy, without any presumptions and biased judgment, the concepts of modernization in love poems were extracted and categorized. At the end of this process, by comparing and measuring the data and concepts, the components of modernization including 61 concepts were designed and arranged in the form of 11 components. The category of domestic policy affairs and Social developments with 12 repetitions have the highest frequency compared to other categories.