سبک‌شناسی لایۀ نحوی در داستان سمک عیّار

در سبک‌شناسی ویژگی‌های روساخت اهمیت زیادی دارند. روساختی که نویسنده برای بیان ژرف‌ساخت مدنظرش از بین روساخت‌های ممکن برمی‌گزیند زیرمعناها، طنین‌ها، تداعی‌های سبکی و بلاغی را به وجود می‌آورد؛ بنابراین، ساختار نحوی یک متن در شکل‌گیری سبک آن نقش مهمی برعهده دارد. داستان سمک عیّار از برجسته‌ترین داستان‌های پهلوانی– عیّاری است که در قرن ششم مکتوب شده است. در این پژوهش، لایۀ نحوی این داستان و تناسب آن با درون‌مایۀ اثر به شیوه توصیفی – تحلیلی بررسی شده است که مهم‌ترین ویژگی‌های آن عبارتند از: ایجاز هنرمندانه، بسامد بالای فعل در جملات، فراوانی جمله‌های کوتاه، مستقل و هم‌پایه، تقدیم فعل و جابه‌جایی ارکان جمله به دلیل اغراض بلاغی، فراوانی فعل‌های کنشی و حرکتی و ایجاد صدای فعال، فراوانی افعال ساده و پیشوندی، بروز وجهیت (مدالیته) در فعل جمله، غلبه وجه اخباری، آهنگ افتان و خیزان در کلام. پیوند جمله‌ها آمیخته‌ای از سبک گسسته و هم‌پایه است که نوعی حرکت و روانی به داستان بخشیده است. می‌توان گفت که ساختار نحوی این داستان متناسب با درون‌مایه آن است و در رسانگی، صراحت، دلپذیری و لذت‌بخشی آن نقشی اساسی دارد.

Stylistics of Syntactic Layer in the Story of Samak-e Ayyar

In stylistics, surface structures are very important. The surface structure that the author chooses from possible surface structures to express his view of deep structure causes to produce submeanings, resonances, stylistic, and rhetorical devices. Thus, the syntactic structure of a text plays an important role in its style. The story of Samake Ayyar is one of the most prominent championship chivalry written in the sixth century. Using the descriptiveanalytic method, this study examines the syntactic layer of the tale and its proportion to the theme. The most important features are artistic conciseness; high frequency of verbs in sentences; abundance of short sentences, independent and dependent sentences; the beginning of verbs, displacement part of sentences because of rhetorical motive, the abundance of active and state verbs, and creating active voice, use of prefixed verbs, the emergence of grammatical mood in verbs of sentences, dominant of the indicative mood, rising and falling intonation in speech. Also, linking sentences are a mixture of discrete and coherent styles that give the story some kind of movement and fluency. It can be said that the syntactic structure of this story is proportional to its theme and plays a key role in its conveyance of meaning, clarity, enjoyment, and acceptance.