تحلیل عنوان در چند رمان فارسی معاصر بر اساس نظریه‌ی دیوید لاج

قطب‍ های استعاری و مجازی، یکی از نظریه‍ های زبانی مشهور معاصر منسوب به رومن‍یاکوبسن از نظریه‌پردازان معروف در این زمینه است که معتقد است برای تکمیل هرکلام، یکی از قطب های استعاری یا مجازی زبان فعال می‌شود. از نظر وی، قطب مجازی زبان در نثر استفاده می‌شود و قطب استعاری در شعر. دیویدلاج ضمن تفسیر نظریه‌ی یاکوبسن بیان‍می‌دارد که در نثر، علاوه بر روابط مجاورت و قطب مجازی زبان، قطب استعاری نیز وجود دارد. لاج ادبیات داستانی نوگرا را تلفیقی از روابط مجاورت و مشابهت یا همان قطب استعاری و مجازی زبان می‍داند. از نظر او اگرچه قطب استعاری در رمان‍ های نوگرا به شکلی آشکار وارد نشده است، اما نویسندگان آن‍ها شگردهایی را به‍کار می‌برند که نثری که در اصل مجازی است، شکلی استعاری به خود بگیرد و در نتیجه رمان‍های نو، عناوینی استعاری داشته باشند. پرسش اصلی ما در این پژوهش این است که در رمان‍های معاصر فارسی، عنوان داستان و متن، بر اساس نظریه زبان‍شناختی دیوید لاج، چگونه از نظر زبان‍شناختی و معنایی از یکدیگر تاثیر پذیرفته‍اند و سبک داستانی، چگونه در شکل‍گیری عنوان نقش داشته است؟ در این پژوهش، شش رمان شاخص و برگزیده‍ی فارسی از جمله «سمفونی مردگان، بوف کور، بازی آخر بانو، همنوایی شبانه‍ی ارکستر چوب ‍ها و مدیر مدرسه» را بر اساس دیدگاه دیوید لاج با روش توصیفی تحلیلی بررسی کرده و نشان داده‌ایم که عنوان در این رمان‍ها از نظر معنایی و زبان‍شناختی تحت تاثیر ساختار معنایی و سبکی متن است؛ بدین‍گونه که در تمام این رمان‍ها به جز «مدیر مدرسه»، عنوان متاثر از فضای معنایی و سبکی اثر، جنبه استعاری دارد و در رمان «مدیر مدرسه» که سبکی رئالیستی دارد، عنوان نیز بر اساس قطب مجاز شکل گرفته است. اگرچه در همه این رمان‍ها قطب مجاز و استعاره با هم عمل کرده و جنبه مجازی زبان، در برخی موارد همان کارکرد استعاره را داشته است.

An Analysis of some Contemporary Persian Novels’ Titles based on David Lodge’s Theory

The Metaphoric and Metonymic Poles is one of the Famous Contemporary Linguistic Theories Attributed to Romagna Jacobsen, one of the Famous Theorists in this Field, who Believes that every Discourse Driven from one of the two Metaphoric or Metonymic Poles. He Holds that the Metonymic Pole of Language is Used in Prose while the Metaphoric Pole is a Feature of Poetry.  David Lodge, the Contemporary Literary Critic and Novelist, has Analyzed Roman Jakobson’s Theory, Expanding it. Interpreting Jakobson’s Theory, he Maintains that in Prose, in Addition to Contiguity Relations and the Metonymic Pole of Language, the Metaphoric Pole Also Exists. Lodge Sees the Modernist Fiction as a Blend of Similarity and Contiguity Relations, or Metaphoric and Metonymic Poles. In his View, Although the Metaphorical Pole is not Explicitly Manifested in Modern Novels, their Authors Draw on Techniques Through Which Prose which is Essentially a Metonymic form Takes a Metaphorical form and as a Result, the New Novels have Metaphorical Titles. Our Main Question in This Research is: in Contemporary Persian Novels, How are the Titles of the Story and the Text, Based on David Lodge’s Linguistic Theory, Influenced by each other Linguistically and Semantically, and how did the Narrative Style Play a Role in the Formation of the Title? the Present Research has Applied David Lodge’s Theory to Six Prominent Persian Novels, Namely “Symphony of the Dead”, “the Blind Owl”, “the Last Game of the Lady”, “Nocturnal Harmony of Lumbers’ Orchestra”, and “the School Principal”. This Research Shows that this Theory can be Applied to Analysis of Novel Titles Based on the Metaphoric and Metonymic Poles. Therefore, Novels with Modernist Features that are Shaped According to the Metaphoric Pole of Language have Metaphoric Titles, and Novels in which Elements are Created Metonymically have Metonymic Titles.